جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳
جستجو
آخرین اخبار استان بوشهر
مطالب بیشتر
اختصاصی «فکرشهر»؛
همایون فقیه
کد خبر: ۳۷۱۱۲
چهارشنبه ۰۸ شهريور ۱۳۹۶ - ۱۰:۱۰

لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا (...) لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْط (ِ...) (1)
در یک محیط اسلامی که احکام و قوانین اساسی و اصلی اسلام رعایت و به آنان عمل شود، بر اساس فرموده امام علی (ع)، فقیری در آن جامعه وجود نخواهد داشت و حق هیچ کس اعم از مسلمان و غیر مسلمان ضایع نمی شود (۲)؛ فقر و محرویت زدایی یکی از وظایف اساسی پیامبران الهی بوده است، همان گونه که پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «یک ساعت اجرای عدالت بهتر است از انواع عبادت ها (۳).
 در همه جوامع، اصل و محوریت، انسان های محروم هستند و امکانات عمومی باید در درجه نخست برای فقرا و محرومان تدارک دیده شود. برخی ثروتمندان و اغنیا صدقه خواران فقرا هستند که حقوق ضعیفان و محرومان را ادا نمی کنند؛ حضرت علی (ع) در این مورد می فرماید: «خداوند روزی نیازمندان را در اموال ثروتمندان واجب کرده است و نیازمندی گرسنه نمی ماند، مگر اینکه توانگری از حق او بهره مند شده باشد»(۴)

البته توجه خداوند به ثروتمندان، فقط به خاطر ضعیفان و فقرا است. در همه ی حرکت های مردمی و انقلابی اعم از اجتماعی، سیاسی، دینی و غیره، هدف اصلی باید سامان بخشیدن به زندگی انسان های محروم و فقرا باشد و اگر هدف یک جنبش تیشه به ریشه ی ظلم زدن است، باید در گام نخست به رفع ظلمی که در حق محرومان شده است بپردازد؛ در غیر این صورت، آن جنبش فقط جابجایی قدرت سیاسی و ثروتی بوده است؛ یعنی به عبارتی دیگر از جنبش فرعونی به جنبش قارونی تغییر حرکت دادن است!!
فرستادگان خداوند و ائمه اطهار (ع)، انقلابی ترین افرادی هستند که مدافع حقوق فقرا و محرومانند. بعد از کشته شدن عثمان، مردم رو به امیرالمومنین علیه السلام آوردند برای حکومت داری، بعد از به رهبری رسیدن امام علی (ع)، مردم به اهدافی که از این حرکت داشتند رسیدند و همان طور که حضرت می فرماید: «امروز در شهر کوفه، همه در رفاه زندگی می کنند، پایین ترین افراد نان گندم می خورند، خانه دارند و آب آشامیدنی سالم می نوشند»(۵).

 الحمدلله، با روی کارآمدن انقلاب اسلامی در کشور طی این چهل سال، شاهد بهبود بسیار خوب وضعیت مردم و اقشار مختلف بودیم، اما اگر بنگیریم به وضعیت فقر و محرومیت بخشی از مردم در قرن ۲۱ در اطراف، که به خاطر برخی سیاست های غلط، عدم تدبیر مناسب دولت ها و ناکارآمدی برخی مسوولین، شاهد هستیم بخشی از مردم در وضعیت کاملا نابهنجاری زندگی می کنند و رفاه فیزیکی و روانی ندارند؛ بخشی از مردم؛ نان شب و گندم که ندارند هیچ، نان جو هم ندارند! به خاطر نداشتن خانه یا کارتون خواب هستند یا مستاجری که هر روز بارش بر دوش و نگران افزایش اجاره ی خانه هستند، هنوز بعد از گذشت ها ده ها سال، بخشی از روستاها و مردم، آب آشامدینی لوله کشی سالم ندارند، هنوز بخشی از استان سیستان و بلوچستان و استان های مرزی، وضعیت آن طوری است که انگار عدالت اسلامی و فقر و محرومیت زدایی صدها کیلومتری آنان نیز رد نشده است!! به خاطر برخی ناکارآمدی ها، فقرا فقیرتر و ثروتمندان، غنی تر شده اند.

قرآن کریم می فرماید: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا(...)لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْط(ِ...)»؛ یعنی پیامبران را فرستادیم تا زندگی مردم عادلانه شود و محروم و فقیری باقی نماند. به عبارت دیگر، یعنی اگر همه ی مردم به نحو عادلانه و به دور از فقر زندگی کنند، قسط قرآنی در جامعه اسلامی محقق شده است. همان طور که امام صادق (ع) می فرمایند: «اگر فقر و محرومیت از همه سطوح جامعه پاک شود، عدالت اجرا شده است »؛ اگر این عدالت و قسط قرآنی، اجرا نشده، همه حرکات مسوولین بی معنا می شود و هیچ مقامی دیگر نمی تواند چیزی انشاء و ایجاد واقعیت کند.
تغییر در موضوعاتی که با زندگی مردم در ارتباط مستقیم است، باید قابل مشاهده و مملوس باشد و آمار و ارقام کذایی و کاغذی سخنرانی های هیجانی، دردی از مردم ضعیف و محروم دوا نمی کند. مدیریت اجتماعی و اسلامی بسیار بار سنگینی است، چرا که برای تغییر دادن موقعیت نامطلوب باید کار اساسی کند؛ عدالت  یک مفهوم مطلق است که مرکز اجرایی آن مردم هستند؛ باید عدالت یکسانی بین مردمان باشد؛ مردم سراسر جامعه از آن شهرهای بزرگ گرفته تا شهرهای کوچک و روستاهای مرزی و بیابان نشین ها و غیره؛ که متاسفانه امروزه به هیچ وجه چنین چیزی مشاهده نمی شود و عدالت حاضر و تبیعض فعلی همچون زمین تا آسمان هفتم در بین این سراسر مردم جامعه مشاهده می شود.

در یادداشت و بخش دوم فقر و محرومیت در جامعه اسلامی به این موضوع اشاره خواهد شد که چرا ما نیازمند این هستیم که نظارت واقعی و اصلی دین و شریعت را در موضوعات مختلف به مردم یادآوری کنیم و خصوصا موضوع عدالت و فقر که جایگاه ویژه ای در دین و شریعت دارد....

منابع:
۱. سوره حدید آیه ۲۵
۲. الحیاة،علامه حکیمی، ص ۱۲
۳. مشکاة الانوار ص۳۱۶
۴. بحارالانوار ج ۴ ص ۳۲۷
۵. بحارالانوار، مجلسی، ج ۴۰، ص ۳۲۷٫
سلسله مطالب بر گرفته از آثار علمی علامه حکیمی با اندکی اضافات
 

ارسال نظر
آخرین اخبار
مطالب بیشتر