فکرشهر ـ همایون فقیه: فصل تابستان در منطقه زیستی ما به دلایلی همچون طولانی بودن این فصل در جنوب، روزهای طولانی، گرما و رطوبت بالا، کمبود آب و...، از اهمیت بالایی برخوردار است و هر کدام از این موارد باعث ایجاد بیماری هایی در مردمان جنوب می شود؛ یا به عبارتی مردم مبتلا به برخی بیماری های شایع این فصل می شوند. تعطیلات تابستانه هر چند برای ما خوشایند است اما در صورت ابتلا به بیماری های ویژه تابستان و همگون شدن با ویژگی های این فصل در منطقه ما، سختی تحمل تابستان را دو چندان خواهد کرد و رفاه تعطیلات را از ما خواهد گرفت. از همین رو بر آن شدیم تا با جناب دکتر صالحی، متخصص داخلی، در مورد شناخت بیماری های شایع فصل تابستان و راه های مقابله با آن گفتگویی داشته باشیم.
فکرشهر: جناب دکتر صالحی، در فصل تابستان کدام دسته از بیماری ها شایع تر است؟
مشکلات گوارشی... بیشتر در تابستان ها حرف اول را «گاسترو» یا همان اسهال و استفراغ های فصلی و دوم گرمازدگی و کمبود آب می زند.
فکرشهر: علت این بیماری ها ویروس است یا باکتری ها؟
اغلب این بیماری ها ویروسی هستند، ولی باکتری هایی هم وجود دارند که باعث این بیماری می شوند.
فکرشهر: ورود و خروج این ویروس های عامل این بیماری ها، به بدن، از چه طریق است؟
بیشتر این ویروس ها، به اصطلاح، ویروس های مدفوعی ـ دهانی هستند؛ یعنی اینکه از طریق دهان وارد و از طرق مدفوع خارج می شوند. مثلا شخصی غذاهای فاسد، فست فودها و ساندویچ های غیر بهداشتی مصرف می کند یا اینکه دستش را جایی غیر استریل می زند و بدون شستن و ضدعفونی کردن، به دهان خود می زند و غیره. این رفتارها باعث ورود میکروب به بدن می شود و در مقابل بیماری رخ می دهد و باعث به وجود آمدن عفونت های دستگاه گوارشی می‌شود که به صورت صورت اسهال، درد شکم، تهوع، ضعف و بی‌حالی مشخص می شوند.
فکرشهر: چرا این میکروب ها در این فصل این قدر فعال می شوند؟
چون محیط برای رشد و فعالیتشان بهتر است؛ مثلا غذایی که بیرون از یخچال در فصل تابستان نگهداری شود، میکروب در آن سریع تر رشد می کند.
فکرشهر: اگر اشتباه نکنم، به این دسته از بیماری ها، بیماری مسافرت هم گفته می شود؛ چرا؟
درست می فرمایید... در مسافرت ها به دلیل اینکه امکان رعایت بهداشت کمتر است و مردم تمایل به مصرف غذاهای رستوران های بین راهی دارند که بعضی اوقات غیر بهداشتی هستند، به وجود آمدن این ویروس ها و میکروب ها در افراد بهتر اتفاق می افتد. وقتی اغلب بیماران من به مطب مراجعه می کنند که علائم مسمومیت و اسهال دارند و وقتی از آن ها می پرسم غذا چه مصرف کرده اید، اغلب بیماران می گویند که از رستوران های بین راهی یکی از مناطق نزدیک شهرخودمان غذا مصرف کرده اند.
فکرشهر: کدام یک از این غذاها ممکن است بیشتر باعث ایجاد بیماری شود؟
انواع کباب ها.
فکرشهر: چرا؟
چون در اغلب کوبیده ها، امکان رشد میکروب بسیار زیاد است و چون رستوران های بین راهی و حتی گاهی خود خانواده ها در تهیه و نگهداری کوبیده ها و کباب ها رعایت بهداشت را نمی کنند، امکان رشد میکروب در آنان بسیار زیاد است و علت بیشتر مسمومیت ها، همین ساندویچ ها و غذاهای غیر بهداشتی است.
فکرشهر: اگر شخصی دچار این بیماری ها شد، قبل از رسیدن به مرکز درمانی چه کاری می تواند انجام دهد؟
اولین کار، مصرف مایعات کافی است. اگر استفراغ دارد، باید قطره و داروی ضد استفراغ مصرف کند، همچنین، قرص یا شربت شکم درد مصرف کنند تا وقتی به پزشک برسند و برای بچه ها محلول «او.آر.اس».
فکرشهر: منظور از مایعات، آب خالص است یا هر چیزی که مایع باشد؟
مطمئنا، اولویت اساسی و مهم، با آب خالص و معمولی است، اما سایر مایعات همچون نوشابه ها، ماءالشعیر، شربت ها و هر چیزی که محتویات آب را داشته باشد، خوب است؛ اما فراموش نکنید که اولویت با آب است.
فکرشهر: آیا آب هایی که تحت عنوان آب های غنی شده با اکسیژن به نام «اکساب» موجود است، برای مصرف مفید است؟
خیر... چنین آب هایی فقط جنبه اقتصاد بازاری دارند و هیچ جنبه و توجیه علمی ندارند.
فکرشهر: آقای دکتر؛ یکی دیگر از بیماری های شایع در تابستان، گرمازدگی است. لطفا در مورد گرمازدگی هم نکاتی را بفرمایید.
گرمازدگی در فصل گرما و بیشتر در افرادی که شغلشان در زیر آفتاب است، رخ می دهد و علت اصلی و اول آن هم مصرف آب کم است. برای جلوگیری از گرمازدگی، اول این که همه ما باید مصرف کافی آب و میوه جات را در این فصل داشته باشیم و دوم این که افراد، زیاد زیر آفتاب نباشند و اگر کارشان طول می کشد، دست و پای خود را آب بکشند و خنک کنند.
فکرشهر: برای افراد بیمار، خصوصا دیابتی ها، در این فصل چه توصیه هایی دارید؟
افراد دیابتی هم باید در این فصل تاکید ویژه ای بر نحوه صحیح مصرف داروهایشان داشته باشند. رعایت رژیم غذایی مناسب و مصرف انسولین شان نیز باید به موقع باشد و مرتب قند خون خود را چک کنند.
فکرشهر: میزان مصرف آب چقدر باید باشد؟
برای افراد معمولی و سالم، آب حداقل سه لیتر در طول روز باید مصرف شود و افراد دیابتی باید بیشتر از افراد عادی، آب مصرف کنند و نکته مهم این است که اینقدر آب مصرف کنیم، که رنگ ادرارمان روشن باشد و نه زرد؛ این برای همه است، خصوصا دیابتی ها.
فکرشهر: برای نکته آخر، اگر مطلبی مانده، بفرمایید.
توصیه می کنم در تابستان، حتما میوه های تابستانی و خوراکی های آبکی مصرف کنید. مصرف آب کافی و خوب و مواردی که محتویات آن آب هم باشد را در رژیم خود داشته باشد. میوه ها را حتما شسته و بعد در یخچال نگهداری کنیم و در یک کلام، می توان گفت مثلث گوارشی در تابستان، بدین شکل است که فصل گرما با مصرف آب و بیماری ها رابطه بسیار تنگاتنگی دارد.
فکرشهر: جناب دکتر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، سپاسگزاریم.
خواهش می کنم... موفق باشید.
پی نوشت: پزشکان، متخصصان، روانشناسان، پرستاران و کلیه افرادی که به نحوی در موضوع سلامت جسمی و روانی جامعه دخیل هستند نیز می توانند با تحریر یادداشت های مختلف سلامتی و صحت جسم و جان و ارسال آن به «فکرشهر»، در امر سلامتی و بهداشت فردی اجتماعی شهروندان با ما همکاری نمایند.
