فکرشهر ـ معزالدین آرچین*: مرحوم «سید مرتضی مجتهد اهرمی تنگستانی» ملقب به «علم الهدی»، در سال 1307 شمسی در اهرم متولد شد. وی از آزادی خواهان غیور و مجتهدین معاصر است. او برای تحصیل علوم دینی به نجف اشرف رفت و در خدمت مرحوم آخوند «موسی محمد کاظم مجتهد خراسانی» تلمذ کرد و به درجه اجتهاد رسید و به بوشهر رفت. در اوایل مشروطه ایران و طغیان شاه مخلوع (محمد علی میرزا قاجار) به فتوای مرحوم «سید عبدالحسین مجتهد لاری»، با اجتهاد خود رییسعلی دلواری را با صد نفر تفنگچی به بوشهر خواست و با مدد آنها و آزادیخواهان بوشهر تمام ادارات دولتی بوشهر را از دست مبتدین و نمایندگان شاه متبد خارج ساخت. خود رتق و فتق زمام امور بندر را به دست گرفت و چندی حکمران امورر فاهی بوشهر بود.
( خوشتر آن باشد که سردلبران، گفته آید در حدیث دیگران)
در نمره 129 تلگراف از تهران، 23 مارس 1909 کفیل جبرال قونسل گری انگلیس مقیم بوشهر نوشته شده است:
«امروز سید مرتضی اهرمی از طرف معیون به طریق مسالمت مهام حکومت به تصرف در آورد، برای این قصد یک عده نگهبان تنگستانی را وارد بوشهر نمود مساله تصرف گمرک موضوع بحث است ولی تا حال مداخله ای در این باب نشده من درصدد اطلاع به سید مزبور هستم که گمرکات نزد ما مرهون است. در حاکم هنوز غیبت دارد. مامورین محلی عهده مسغفی شده اند.»
علم الهدی چند سال در عراق به سر برد و در تکمیل تحصیلات دینی خود کوشید و به بوشهر برگشت و در موقع تغییر سلطنت از سلسله قاجار به پهلوی تشکیل مجلس موسسان از طرف اهالی بنادر به مجلس موسسان تهران رفت و به بوشهر برگشت و تا سال یکهزاروسیصد و هفت شمسی حیات داشت و فوتش بعد از آن سال در بوشهر واقع شد. علم الهدی اهرمی مردی شجاعت پیشه و دلیر و مجاهد و همواره مخالف نفوذ انگلستان در ایران بود، چنان که در سال 1307 رضاشاه پهلوی از عراق عرب به بوشهر آمده بود و بوشهریان یک کشتی از زر ناب برای تقدیم به او ساخته بودند. در آن وقت آقای سردار انتحار حکمران بنادر بود و عده ای از سرشناسان بوشهر را به راکحلومه دعوت کرده بود و چون نوبت به سید رسید، با صدای رسا بلکه با فریاد نطق پر شوری را علیه انگلیسان آغاز کرد و مدتی نطق خود ادامه داد و شاه با همه ابهت و قدرت ساکت ایستاده به گفته هایش گوش می داد ولی چون دید گفتارش به پایان نمی رسد ناچار رو به سردار انتظار کرده معرفی سایر حضار را دستور داد و روی از علم الهدی بگردانید؛ اما سید دست برنداشت و آنچه خواست گفت و مظالم بیگانگان را با کمال فصاحت شرح داد و درخواست عطف توجه کرد و تا قول رفع شر انگلیسان نگرفت خاموش نشد. خدایش قرین رحمت خود فرماید.
1- اهرم مرکز تنگستان
2- دانشمندان و سخن سرایان فارس رکن زاده آدمیت ص 252-256
*فعال فرهنگی
