فکرشهر ـ سید ناصر شهبازی*: اورژانس اجتماعی در سال 78 با هدف به حداقل رساندن و کاهش میزان آسیب‌های اجتماعی وارده به افراد، در سازمان بهزیستی تشکیل شد. اورژانس اجتماعی در سراسر کشور و در مراکز شهرستان ها پایگاه دارد و همچنین به صورت سیار با ماشین گشت شبانه و روز در مکان های عمومی خدمات تخصصی ارائه می دهد که وظیفه آن مداخله در بحران هایی مانند کودک آزاری، همسر آزاری، خشونت و… است. اورژانس اجتماعی تلاش می کند تا مداخلات روانی ـ اجتمـاعی را قبـل از مداخلات قضایی و انتظامی انجام دهد.
یکی از اهداف مهم تاسیس اورژانس اجتماعی، کاهش پرونده‌های قضایی در راستای مداخلات اجتماعی و جایگزینی آن با مداخلات قضایی است؛ امروزه یکی از مهم‌ترین سیاست های قوه قضاییه و نیـروی انتظـامی، قضـازادیی و پیشگیری از وقوع جرم است که برنامه اورژانس اجتمـاعی در ایـن راسـتا، کمـک بزرگـی می کند و می تواند از تشکیل پرونده های قضایی جلوگیری کند یا حداقل تعـداد آنهـا را کمتر کند.
در کل، اورژانس اجتماعی برنامه ای است مشتمل بر چهار فعالیت که عبارتند از:
ـ مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی (مرکز اورژانس)
ـ پایگاه خدمات اجتماعی (با تاکید بر توانمند سازی اجتماع محور در سکونت گاه های غیر رسمی و مناطق حاشیه نشین)
ـ خط تلفن اورژانس اجتماعی (123)
ـ تیم سیار اورژانس اجتماعی
که در این راستا، هدف اصلی ارائه خدمات اجتماعی به صورت «تخصصی بودن»، « به موقع بودن»، «در دسترس بودن » است.
همان گونه که گفته شد، تخصصی بودن، به موقع بودن و در دسترس بودن از ویژگی های مهم برنامه اورژانس اجتمـاعی است.
در ارائه خدمات به افراد در معرض آسيب و آسيب ديده اجتماعی بايد به نکات متعددی توجه شود که از جمله آن ها می توان به:
ـ توجه بیشتر به آسيب های اجتماعی که گروه های هدف را تهدید می کند (پیشگیری،آموزش)
ـ ارائه خدمات (انجام مداخلات) به صورت تخصصی، به موقع و در دسترس
ـ فراهم کردن زمينه مشارکت گروه های هدف در تمام مراحل ارائه خدمات
ـ توجه به خانواده گروه های هدف
ـ قابليت اجرا داشتن برنامه ها
ـ در نظر داشتن شرايط منطقه ای فرهنگ حاکم بر منطقه
ـ پويايي نظام ارائه خدمات
ـ توجه به برنامه های اجتماع محور
ـ فراهم کردن زمينه مشارکت مردم و سازمان های غير دولتی
ـ ارزيابی مستمر برنامه ها
ـ بهره گيری از تجارب موجود داخلی و بين المللی
ـ توجه به گروه های خودياری و... اشاره کرد.
گروه های هدفی که می توانند از مرکز اورژانس اجتماعی (123) خدمات دریافت کنند، زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، زنان و دختران آسیب‌دیده اجتماعی، کودکان کار و خیابان، همسران و کودکان آزار دیده، دختران و پسران فراری از منزل و سایر افرادی هستند که به هر دلیل در شرایط بحرانی قرار گرفته‌اند؛ که برای تسهیل در دریافت خدمات خط تماسی مد نظر گرفته شده است، با شماره «123» که این خط تماس از سال 1383 با شماره سه رقمی (123) که یادگیری آن بسیار آسان است در تهران راه اندازی شد و در سال 1385 به 5 مرکز افزایش یافته است ولی از سال 1387 در کل استان های کشور راه اندازی شد. نیروی تخصصی پاسخگو در هنگام تماس با خط 123، مددکار اجتماعی و روان شناس هستند.
نحوه پذیرش گروه های هدف در این اورژانس نیز عبارت است از:
1. خود معرف
2. شناسايي و جذب افراد توسط تيم تخصصی
3. ارجاعی از خط اورژانس اجتماعی (123)
4.ارجاعی ساير مراکز سازمان بهزيستی
5. ارجاعی از ساير سازمان ها اعم از دولتی و غير دولتی.
این سازمان به صورت رایگان خدمات ارائه می دهد.
*کارشناس مددکاری اجتماعی
