فکرشهر- آذر حسینی: یکی دو ماه پیش بود؛ تصاویر و ویدیوهایی در فضای مجازی منتشر شد که در آن، کیک هایی را نشان می داد حاوی قرص و تاکید داشت این کیک ها مسموم کننده هستند؛ اما همان موقع توسط برخی مسوولین رد شد؛ از جمله مدیر روابط عمومی و امور بین الملل دانشگاه علوم پزشکی بوشهر که در 22 آبان ماه کلیپ مربوط به قرص در کیک در استان بوشهر را رد کرد و به «فکرشهر» گفت: کیک ها قطعا در دمای خاصی پخته می شوند و اگر قرار باشد قرصی در خمیر کیک قرار داده شود، آن قرص تغیر رنگ و شکل خواهد داد و این طور نیست که قرص سالمی را درون کیک قرار بدهی و بعد از پخت آن را سالم بیرون بیاوری. سید مجید حسینی درباره کلیپ منتشر شده گفت: من هم این کلیپ را دیده ام؛ اول گفتند کیک ترکیه ای است و بعد گفتند نه در ایران بوده و حالا هم که گفته می شود در استان بوشهر بوده است. وی تاکید داشت این ها همه شایعه است و «اگر کسی مورد آلوده ای سراغ دارد و چنین کیکی به دستش رسیده، به دانشگاه علوم پزشکی مراجعه کند؛ من شخصا آن را بررسی و نتیجه را به عموم مردم اعلام می کنم».
اما سید مجید حسینی تنها کسی نبود که این موضوع را شایعه عنوان می کرد؛ هر روز که خبر پیدا شدن قرص در کیک در یک استان دیگر کشور منتشر می شد، یک مسوول مربوط به آن استان یا مسوولی کشوری آن را شایعه دانسته و رد می کرد؛ از جمله جهانپور ـ سخنگوی سازمان غذا و دارو ـ که همین اواخر ـ 20 آذرماه ـ نیز با رسانه های مختلف گفت و گو کرده و تاکید کرده بود این موضوع، از اساس کذب و شایعه ای امنیتی است. او نیز صحبت هایی را برای رد این موضوع داشت که روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر، یک ماه قبل از آن به «فکرشهر» گفته بود و البته در اصل، ان توضیحات منطقی به نظر می رسید؛ در حالی که چند روز قبل از آن، حسن ضیاءالدینی ـ مدیرکل سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش ـ در این باره گفت بود که گزارش هایی در این باره به ما رسیده و موضوع را در نامه ای به وزارت بهداشت اعلام کرده ایم.
اما موضوع تکذیب می شد تا 21 آذرماه که بالاخره «وجود قرص در کیک»های توزیع شده در سطح برخی استان ها در کشور و بعد از آن در سطح استان بوشهر، تایید شد و خود سخنگوی سازمان غذا و دارو هم آن را مطرح کرد.
قرصها در محصولات بیش از 10 شرکت تولید کیک جاسازی شده بود
رییس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت با تاکید بر این که گزارش های واصله به وزارت بهداشت مبنی بر وجود قرص و کپسول در کیکهای خوراکی، به هیچ عنوان به خط تولید این محصولات مربوط نیست، گفت: طبق بررسیهای صورت گرفته از گزارش های مردمی در دو استان سیستان و بلوچستان و هرمزگان، مشخص شد این قرصها پس از تولید و در مرحله عرضه داخل کیکها گذاشته شدهاست.
کیانوش جهانپور با بیان اینکه هرگونه جاسازی قرص در این کیکها پس از روند تولید اتفاق افتاده است، اظهار کرد: طبق گزارش هایی که به دست ما رسیده است و بررسیهایی که از شرکتهای صنایع غذایی در این استانها داشتهایم، این قرصها به هیچ عنوان هنگام پروسه تولید درون کیکها گذاشته نشده است.
وی افزود: طی مشاهدات موجود این کار مشکوک و با انگیزه و هدفی نامعلوم توسط فرد یا افرادی در سطح عرضه در استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان صورت گرفته است. تمام مباحثی که در حوزه اختیارات و بازرسیهای سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت است در حال انجام بوده اما، بررسی سایر عوامل نظیر قصد و نیت انجام این کار در حوزه صلاحیت و اختیارات وزارت بهداشت نیست و مراجع انتظامی و امنیتی باید موضوع را بررسی کنند.
سخنگوی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه موارد مطرح شدهی جاسازی قرص در کیکها مربوط به بیش از 10 شرکت تولید کیک است، اظهار کرد: قاعدتا اینکه یک جسم خارجی در خط تولید بیش از 10 شرکت تولید کیک خوراکی طی دو هفته و به صورت همزمان جاسازی شود، آنهم به شکلی که این اتفاق متوجه یک یا دو استان باشد، قطعا مشکوک است و باید از مراجع انتظامی پیگیری شود. نکته قابل توجه اما آن است که تولید کیک نیز در همان استانها صورت نگرفته و از خارج از این استانها به آن جا وارد میشود.
اما این تمام ماجرا نبود؛ چرا که قرص ها نه فقط در دو استان، که در نقاط مختلفی توزیع شده بود و بر خلاف گفته های جهان پور که می گفت «برخلاف ادعاهای موجود مبنی بر اینکه قرصهایی که در کیکهای خوراکی گذاشته شده است، از نوع روانگردانها و مخدرها بوده، بررسیهای ما این موضوع را نشان نمیدهد و این قرصها انواع گوناگونی داشته است»، رییس هیات مدیره کانون انجمنهای صنایع غذایی ایران تاکید کرد که «جاسازی قرصها احتمالا به قصد قاچاق قرصهای روانگردان انجام شده است».
یکی دو انبار کیکهای مشکوک پلمب شد
سیدمحمد رضا مرتضوی با تاکید بر اینکه جاسازی قرص از نظر فنی نمیتواند در خط تولید اتفاق افتاده باشد، از پلمب شدن چند انبار نگهدارنده کیکهای آلوده به قرص خبر داد و گفت که اگر از این انبارها کیکی توزیع شده باشد از بازار جمعآوری شده است.
وی ادامه داد: اگر این قرصها در خط تولید جاسازی شده بود، بعد از قرار گرفتن در کوره تغییر رنگ میداد و اگر این قرصها در خمیر کیک بودند نیز تغییر شکل میدادند، بنابراین رنگ سفید و سالم بودن قرصها نشان میدهد که جاسازی قرصها بعد از تولید و پیش از توزیع اتفاق افتاده است.
مرتضوی با بیان اینکه جاسازی قرص در کیک ممکن است به قصد قاچاق یا آسیب زدن به افکار عمومی و ایجاد تشویش و نگرانی انجام شده باشد، افزود: اگر هدف از جاسازی قرص در کیکها مسمومیت و آسیبزدن بود، میتوانستند با دسترسی به خمیر، قرص را به صورت مایع در کیک، آن را مسموم کنند.
همچنین به گفته رییس هیات مدیره کانون انجمنهای صنایع غذایی ایران قرصها بیشتر در کیکهای لایهای جاسازی شده که میتوان در آنها لایهها را جدا کرد و کسی متوجه تغییر شکل کیک نمیشود.
مرتضوی با تاکید بر اینکه جاسازی قرص از نظر فنی نمیتواند در خط تولید اتفاق افتاده باشد، این اتفاق را «امنیتی» توصیف کرد و از پلمب شدن چند انبار نگهدارنده کیکهای آلوده به قرص خبر داد.
وی همچنین در پاسخ به اینکه کیکهای آلوده در سطح عرضه کشف شده یا در انبارها، گفت: ظاهرا یک یا دو انبار پلمب شده و اگر از آن انبارها کیکی در بازار توزیع شده باشد جمعآوری شده است. وی افزود: اگر جاسازی قرص در کیکها به قصد قاچاق بوده باشد، ممکن است تعداد آنها زیاد باشد.
رییس هیات مدیره کانون انجمنهای صنایع غذایی ایران از کشف ردپای برخی از افراد دخیل در این پرونده خبر داد و گفت: آلوده شدن کیکها به قرص فقط در استانهای سیستان بلوچستان و هرمزگان صورت گرفته و در دیگر استانها شواهدی از این وجود این کیکها وجود ندارد.
وی افزود: با توجه به اینکه آلوده شدن کیکها به قرص در استانهای مرزی اتفاق افتاده احتمالا این تخلف به قصد قاچاق قرصهای روانگردان صورت گرفته است.
مرتضوی با بیان اینکه در روزهای آینده اخبار دقیقتر منتشر میشود، گفت: جاسازی قرص در کیکها در شش یا هفت برند صورت گرفته که بیشتر تولیدکننده کیکهای لایهای بودند.
رییس هیات مدیره کانون انجمنهای صنایع غذایی ایران در پاسخ به اینکه «آیا مردم میتوانند از سالم بودن خطوط تولید کشور مطمئن باشند؟» اظهار کرد: احتمالا هدف از جاسازی قرصها در کیک قاچاق قرص بوده که بعدا لو رفته است. با این وجود ظرف روزهای آینده این کیکها به طور کامل جمع میشوند و جای نگرانی نیست، چراکه آلودگی در برخی مناطق خاص بوده که قابل پیگیری است.
2 مسموم در استان بوشهر و مسمومیت 7 کودک در کرمان
اما در همین حال که مسوولین تاکید داشتند قرص ها در سطح محدودی در دو استان توزیع و بعد هم جمع آوری شده است، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر تایید کرد که در سطح استان بوشهر تاکنون 9 مورد شکایت مردمی در خصوص مشاهده وجود قرص های متفاوت در کیک اعلام شده است و از کرمان نیز خبر رسید که 7 کودک با مصرف این کیک های حاوی قرص، مسموم و به بیمارستان منتقل شده اند.
به گزارش «فکرشهر»، دکتر عبدالمحمد خواجهئیان ـ معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر ـ در این باره به خبرنگاران گفت: این قرص ها برنج و مواد مخدر نیست بلکه قرص هایی چون سرماخوردگی و استامینوفن بوده است که اغلب بی ضرر هستند. در واقع هیچکدام از این قرص ها خطرناک نبوده و منجر به مرگ نمی شوند و در سطح استان بوشهر، مسمومیت از طریق کیک های آلوده به قرص نداشته ایم اما مردم مراقب باشند و در هنگام خوردن کیک آن را بررسی کنند. همچنین اگر مورد مشکوکی را مشاهده کردند مراتب را به واحدهای بهداشتی یا شماره تلفن 190 اطلاع دهند.
وی افزود: از فروشگاه هایی که این کیک ها را عرضه می کردند بازرسی صورت گرفته و هیچگونه کیک آلوده به قرص مشاهده نشد.
خواجهئیان با بیان اینکه برای بررسی این موضوع نیاز به همکاری بین دستگاهی وجود دارد، گفت: بازرسی از تمام فروشگاه های عرضه کیک و کلوچه در سطح استان در دستور کار قرار گرفته است.
هر چند معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر تاکید داشت که در این استان مسمومیت با این نوع کیک ها وجود نداشته ولی ساعتی پس از انتشار این خبر، رییس بیمارستان تامین اجتماعی عسلویه گفت: 2 بیمار مراجعه کننده که کیک حاوی قرص مصرف کرده بودند، در این بیمارستان خدمات درمانی دریافت کردند. خشایار وطن خواه روز شنبه درگفت وگو با ایرنا افزود: این 2 بیمار صبح امروز به اورژانس بیمارستان تامین اجتماعی عسلویه مراجعه و ویزیت شدند. از شب گذشته تاکنون 2 مورد کیک حاوی قرص در روستای هاله شهر بیدخون از سوی شهروندان مشاهده شد و برای تشخیص نوع قرص از سوی مسوولان به مرکز بهداشت ارسال شدند.
مصرف کیک های حاوی قرص در کرمان نیز تاکنون، مسمومیت 7 کودک را در پی داشته است؛ این خبر را نیز رییس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر مرکز حوادث و فوریتهای پزشکی کرمان به ایرنا اعلام کرد و افزود: سه کودک مسموم شده در شهرستان بافت و چهار کودک در شهر کرمان به بیمارستان افضلی پور بعد از مصرف کیک حاوی قرص به مراکز درمانی مراجعه کردند. موارد مسموم شده در استان کرمان را کودکان تشکیل میدهند و این افراد بیشتر با خواب آلودگی و مسمومیت خفیف به مراکز درمانی مراجعه کرده اند.
سید محمدرضا صابری تصریح کرد: کیک و کلوچههایی که توسط والدین کودکان به مراکز درمانی آورده شده با برندهای مختلف و باز بوده و نمیتوان در این مورد نظر داد.
هدف قرصهای جاسازی شده در محصولات 12 برند
پس از انتشار این اخبار بود که بار دیگر، سخنگوی سازمان غذا و دارو مجبور به اظهارنظر شد و گفت: وجود قرص و کپسول کاملا سالم و دست نخورده و بدون تغییر رنگ یا تغییر در قوام آن در بسته بندی برخی محصولات کیک، ویفر و... منسوب به 12 برند تولیدی، نشان می دهد که این موارد تعمدا و بعد از تولید، در سطح عرضه به انحای مختلف در برخی بستهها قرار گرفته است و این اقدامی خرابکارانه، هدفمند و سازمان یافته بوده که به بسته بندی تعدادی از محصولات وارد شده است.
وی افزود: تنها مرجع اظهار نظر در مورد محتوای این قرص و کپسول ها، آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو است و تا این لحظه گزارشی از وجود داروهای مخدر یا قرص برنج در نمونه های ارسالی نداریم، داروهای بررسی شده اغلب داروهای خانگی از جمله استامینوفن، بروفن، ستیریزین، هیدروکسی زین، متوکلوپرامید و حتی بلیستر خالی بوده و به نظر میرسد ایجاد رعب و وحشت و تخریب وجهه صنایع غذایی به طور عام مورد هدف بوده است.
جهانپور افزود: تاکنون گزارشی از شناسایی و بازداشت عاملین این اقدام در دسترس نیست لکن موضوع فراتر از ماموریت حوزه سلامت بوده و ابعاد امنیتی و سیاسی داشته و دستگاه های مسوول جهت روشن شدن ابعاد آن به موضوع ورود کرده اند.
سخنگوی سازمان غذا و دارو تاکید کرد: فروشگاههای مواد غذایی مکلف به تامین فرآورده ها از شرکت های پخش معتبر و مجاز در قبال فاکتور رسمی فروش هستند و در صورت خرید از توزیع کننده های غیرمجاز در قبال پیامدهای آن پاسخگو خواهند بود.
او از مردم خواست در صورت مشاهده هرگونه موارد مشکوک، در سراسر کشور مراتب را به سامانه تلفنی 190 گزارش کنند.
به گزارش «فکرشهر»، هر چند پس از یک ماه تکذیب مصرانه وجود قرص در کیک و با افزایش سطح توزیع و مشاهده این مورد در کل کشور و حتی چندین مورد مسمومیت، بالاخره مسوولین مربوطه مجبور به تایید موضوع شدند، ولی بار روانی ایجاد شده در این مبحث و گستردگی موضوع، بررسی سریع و همه جانبه مسوولین مربوطه را می طلبد؛ چرا که هنوز نیز این کیک ها در بازار موجود است و هنوز هم به ویژه توسط کودکان، خریداری و استفاده می شود.