جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳
جستجو
آخرین اخبار استان بوشهر
مطالب بیشتر
اختصاصی «فکرشهر»
فکرشهر ـ همایون فقیه: یکی از سنت های مذهبی بسیار ارزشمند، «عقد اخوت» است؛ عقدی که اگر در جامعه به ویژه بین نسل جوان رواج پیدا کند، برکات بسیار متعدد اجتماعی و فردی خواهد داشت....
کد خبر: ۷۱۹۲۴
چهارشنبه ۲۸ خرداد ۱۳۹۹ - ۰۳:۱۶

فکرشهر ـ همایون فقیه: یکی از سنت های مذهبی بسیار ارزشمند، «عقد اخوت» است؛ عقدی که اگر در جامعه به ویژه بین نسل جوان رواج پیدا کند، برکات بسیار متعدد اجتماعی و فردی خواهد داشت. 

بیان سابقه تاریخی این عقد مفصل است، فقط گذرا بیان می شود که کمتر از یک سال از ورود پیامبر اکرم(ص) به مدینه گذشته بود که مهاجرینی از مکه با وضع بسیار نامناسب مادی و اجتماعی به مدینه آمدند و در آن ایام پیامبر اقدامی نمود که وضعیت مهاجرین و افراد را بسیار خوب کرده و سروسامان داد و عقد اخوتی بینشان جاری نمود. عقد اخوت بین مهاجرین و انصار برکات متعددی داشت و در مقابل، حقوق های اجتماعی هم بین برادران ترسیم نمود که اوج این عقد و نقطه عطف آن، ایجاد عقد اخوت بین خود و جناب امیرالمومنین(ع) بود که همان جا عظمت و بزرگی ایشان را به همگان اعلام کرد.

اخوت به معنای برادری است و عقد اخوت یعنی پیوندی بین دو نفر که علاوه بر آداب خاص، تعهدی هم بر یکدیگر پیدا می کنند و می توان دو دوست را که هیچ پیوند خونی با یکدیگر ندارند، تبدیل به دو برادر کرد که ثبت رسمی و دائمی شود. البته باید عاقلانه و به دور از احساس به این موضوع نگاه کرد، چرا که طرفین باید یک عمر برای یکدیگر باشند و نباید منتهی در روابط افراطی رفیق بازی شود. اگر به متن عقد اخوت دقت کنیم، با مطالب ژرف و مهم و آینده نگری های پیامبر اکرم(ص) در مورد روابط دوستانه رو به رو می شویم که در این یادداشت به شرح برخی از آن ها می پردازم.

چنین آمده که فرد دست راست را در دست راست شخص مورد نظر می گذارد و می گوید: واخَيْتُكَ فِي الله (در راه خدا برادرت شدم)...؛ یکی از آفت های اساسی جامعه امروزی ما این است که روابط دوستانه و مودت ها بر پایه غیر اللهی در برخی موارد استوار گشته و همین امر باعث شده یا این روابط، مادی گرای محض شود و به فرجام مناسبی نرسد و از همین رو رفیق را باید برای خدا بخواهیم و باید «خدا»، محور دوستی ما باشد. اگر مبانی دستی غیر خدا باشد، در ایامی که فرد از لحاظ مادی چیزی در اختیار ندارد و قدرتی ندارد، رابطه از بین می رود. سوال کردند از امام علی(ع) که  کجا می توانی بفهمی چه کسی دوست تو است؟ پاسخ دادند: در هنگام زوال قدرت.

در قران کریم، سوره زخرف آیه ٦٧ می فرماید: الْأَخِلاَّءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ‌ لِبَعْضٍ‌ عَدُوٌّ إِلاَّ الْمُتَّقِينَ‌...؛ باید دقت شود که بر اساس این آیه غیر متقین در قیامت دشمن می‌شوند. با مرگ، تمام پیوندها قطع می شود، یعنی وقتی انسان از این دنیا رفت، تمام این پیوندها و علاقه‌ها قطع می‌شود، اما یک پیوند می ماند، آن پیوندی که بر محور اله تعالی باشد باقی می‌ماند پس باید مراقب بود رفیق را برای خدا دوست داشته باشیم و انتخاب کنیم. پیغمبر اکرم(ص) فرمود: دوست داشتن مؤمن، مؤمن را در راه خدا، از بزرگ ترین شاخه های درخت ایمان است.

در ادامه صیغه  عقد می فرماید: وَصافَيْتُكَ فِي الله، وَ صافَحْتُكَ فِي الله، وَعاهَدْتُ الله وَ مَلائِكَتَهُ وَكُتُبَهُ وَرُسُلَهُ وَ أَنْبِياءَهُ وَ الْأَئِمَّةَ الْمَعْصُومِينَ عَلَيْهِمُ السَّلامُ (و در راه خدا دوست با صفایت گشتم و در راه خدا با تو دست دادم و با خدا و فرشتگان و کتاب‌هایش و رسولان و پیامبرانش و امامان معصوم (درود بر آنان) عهد کردم)...؛ وقتی ابتدای رابطه ای برای خدا باشد، مطمئنا صفا و صمیمت هم در پی خواهد داشت. انتخاب و ایجاد یک ارتباط دوستی و رفاقتی که منتهی به نیت الهی و صفا و صمیت و رعایت حقوق بر یکدیگر شود باید فرد هم هنرمند قوی و هم خردمند قوی باشد تا بتواند موی سفید را از ماست پیدا کند. امام علی (ع) فرمودند که: دوستی و مهرورزی نیمی از خرد و اندیشه است. و همچنین فرمودند که: خوشرویی، رشته و دام دوستی است....

در ادامه صیغه عقد، وقتی تعهد می دهد که برای رضای خداوند و با ایجاد صفا و صمیمت با یکدیگر برادر و رفیق شوند، سند و اعتبار این جمله هم به شاهد گرفتن خداوند منان، ملائکه، پیامبران و امام معصوم علیه السلام است. اگر دقت کنیم، بعد از نمازها هم آیه صلوات را که می خوانیم که خداوند و فرشتگان به پیامبر درود می فرستند و اهل ایمان نیز باید درود بفرستند. وقتی چنین شواهد و اسما و جایگاه های با عظمتی برای موضوعی بیان می شود، مطمئنا نشان دهنده مهم و بودن و سرنوشت ساز بودن موضوع است و لذا وقتی اینجا می گوید من این ها را به شهادت می گیریم یعنی تخلف نمودن از این عقد و اخوت خسارات جبران ناپذیری برای شخص در دنیا و آخرت می تواند ایجاد کند و نشان دهنده این است که مطلبی بیان خواهد شد که ارزش زیادی دارد که چنین با خداوند و ملائکه و پیامبران و امامان تعهد می بندد.

عَلَى أَنَّي إِنْ كُنْتُ مِنْ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَالشَّفاعَةِ وَأُذِنَ لِي بِأَنْ أَدْخُلَ الْجَنَّةَ لَاأَدْخُلُها إِلّا وَأَنْتَ مَعِي. (بر اینکه اگر از اهل بهشت و شفاعت بودم و به من اجازه داده شد که وارد بهشت شوم، به بهشت وارد نشوم مگر اینکه تو هم با من باشی)....

بعد برادر مومن مقابل این شرایط را قبول کرده و می گوید: قَبِلْتُ.... أَسْقَطْتُ عَنْكَ جَمِيعَ حُقُوقِ الْأُخُوَّةِ مَا خَلَا الشَّفاعَةَ وَالدُّعاءَ وَالزِّيارَةَ. (پذیرفتم... همه حقوق برادری را از تو ساقط کردم، به جز شفاعت و دعا و زیارت)....

این بخش از صیغه عقد بسیار اهمیت بالایی در سرنوشت افراد دارد؛ طبق این فرموده، طرفین تمام حق و حقوق هایی برادری خونی را بر یکدیگر می بخشند جز سه مورد: دعا کردن برای همدیگر، به دیدار یکدیگر رفتن و مهم‌تر از همه شفاعت کردن از هم در روز قیامت.

در این مورد حرف ها فراوان است. چنین دستوری به ما می دهد که باید با شخصی پیوند برادری و رفاقت ببندیم و متعهد شویم که از خودمان بهتر باشد؛ باید کسی باشد که اگر در قیامت کارمان لنگ شد، طرف مقابلمان که پیوند برادری با وی بسته، بتواند کاری برایمان کند؛ پس اگر می خواهیم روابط اجتماعی و شخصی سالمی داشته باشیم که سود و منفعت دنیا و آخرت در آن باشد، باید با شخصی عقد اخوت و برادری و رفاقت کنیم که معنویت و تقوای آن از خودمان بیشتر باشد. عده ای از حضرت عیسی علیه السلام سؤال كردند: «یا روح الله! من نجالس؟» ما با چه كی همنشینی كنیم؟ فرمود: «من یذكركم الله رؤیته و یزید فی علمكم‏ منطقه و یرغبكم فی الخیر عمله»؛ با كسی بنشینید كه وقتی او را می ‏بینید به یاد خدا بیفتید در سیمای او، در وجناتش خداترسی و خداپرستی را بیابید و سخن‏ كه می‏گوید از سخنش استفاده می‏كنید، بر علم شما می‏افزاید و وقتی به عملش نگاه می‏كنید، به كار خیر تشویق می‏شوید. با چنین كسانی نشست و برخاست كنید....

رفاقت و برادری باید نه فقط در دنیا، بلکه تا برزخ باشد و طرف مقابلش را به بهشتی که بیان شده ببرد.

چند مورد برادر  و رفیق این گونه داریم که طبق صیغه خوانده شد اگر بخواهد وارد بهشت شود نمی رود و خطاب به خداوند می فرماید که الهی من قول و تعهد نسبت به برادر و رفیقم داده و ثبت کرده ام که او را با خود به بهشت ببرم...! به عبارتی که حدیثش نقل خواهد شد، رفیق و برادر آن کسی است است که اگر طرف مقابلش در برزخ گیر افتاده، برادر و رفیقش که در دنیا زنده است، برایش کمک معنوی بفرستد و دستش را بگیرد و اصلا نمی گذارد در برزخ آدمی سختی بکشد. امام علی علیه السلام فرمودند: دوست اگر در سه مورد دوستش را حمایت نکند دوست نیست: در شدت و گرفتارى او ، در غیبت وى و پس از مرگش....

سخن در موضوع بسیار زیاد است و فعلا مجال بیان آن نیست؛ این عقد چند مورد حکم دارد اما مهم ترین آن این است که در این عقد اخوت بین دو مرد و دو زن قابل جاری شدن است و نمی توان بین  دو غیر همجنس جاری شود که مثلا دختر و پسری با یکدیگر خواهر و برادر شوند.

نظرات بینندگان
سوگند
|
-
|
شنبه ۱۷ آبان ۱۳۹۹ - ۰۵:۴۵
توضیح کامل عقد عفو برادر مسلمانان
امیر مہدے
|
-
|
جمعه ۰۸ مرداد ۱۴۰۰ - ۰۳:۰۲
خیلی عالی و به درد بخور بود ممنون از شما 
ارسال نظر
آخرین اخبار
مطالب بیشتر