فکرشهر ـ عزیزاله صمیمی: در حال مشاهده عکس های قدیم بودم که این عکس نظرم را جلب نمود و لازم دانستم توضیحاتی هر چند ناقص در حد اطلاعاتم در این باره عرض نمایم.
درباره آبرسانی به شهر برازجان در خاطرم هست چاهی بود معروف به چاه «حاج مقصید»، پدر آقای «محمد مقصودی» {«حاج مقصید»، حاج احمد مقصودی و از تجار معروف آن زمان بود}. این چاه نزدیک درِ ورودی منزل وی احداث شده و نسبتا قابل شرب بود و چاه دیگری هم در ضلع جنوبی برازجان نزدیک تُل «کَل بَخشو» (کربلایی بخشی) کوزه گر معروف در محله «کوزه گران» هم، چاهی وجود داشت به نام چاه «کل شیخ حسن».
آب قنات شهرداری هم که از شرق برازجان و دامنه های کوه سرچشمه می گرفت، به زیر ساختمان قدیم شهرداری هدایت شده بود، محلی به نام «آب بُردک» که پله می خورد به زیر زمین می رفت و مردم آب آشامیدنی را از آنجا تهیه می کردند.
قسمتی از نیاز آبی هم از آب قنات «سالمخانی»، نزدیک به روستای «دهقائد» تامین می شد و محل دیگر تامین آب تا آنجا که به خاطرم می آید، آب انبار «حاجیه زینب» بود که در ضلع جنوبی منزل مرحومان «حاج محمد اسماعیل پاپری» و «حاج محمد حسین پاپری» و «حاج علیپناه کمالیان» واقع شده بود. همچنین منبع دیگر، «قنات حاج حسن» بود که در روستای «حسن آباد» در جنوب شهر برازجان قرار داشت و بخشی از آب آشامیدنی اهالی برازجان و روستاهای اطرف را نیز تامین می کرد. این قنات به طرز معجزه آسایی توسط «حاج رمضان» و پسرش «حاج حسن رجبی» (پدر آقایان علی، غلامعلی، رمضان، مختار، عبدالرحیم، ناصر، احمد و عباس رجبی) احداث و در شرق روستا و مسیر اصلی جاده، «آب بردک»ی توسط ایشان ساخته شده بود که محل تامین آب رهگذران بود و جا دارد جداگانه در این باره مطلبی نگارش شود.
همچنین شخصی به نام «نیم بَلی» (نیم بل منظور «بل خرما» بود که چیزی حدود 100 سانتی متر ارتفاع داشت و کوتاهی قد ایشان را به نصف بل خرما تشبیه می کردند. وی از اهالی روستای «گیسکان» بود و در دستگاه مرحوم «حاج احمد مقصودی»، امرار معاش می کرد)؛ وی، آب قسمتی از بازار را از چاه مرحوم «مقصودی» بین بازاریان تقسیم می کرد.
بعضی از زن ها هم بودند که دو تن از آن ها را به خاطر دارم؛ «دی غلو»، (مادر غلام) و «دی کرو» (مادر کرم)، مشک های پر از آب را که از محل های یاد شده تامین آب می شد به دوش گرفته، به خانه های اشخاص تحویل داده و دستمزدی دریافت می کردند.
برخی از اشخاص نیز که وضعیت مالی نسبتا خوبی داشتند، آب را به وسیله «بَرداله» (وسیله ای که با چوب ساخته شده بود و دو قسمتی بود و در پشت الاغ قرار می گرفت و حدودا 6 تا 7 مشک آب را به منازل حمل می کرد) تامین می کردند.
در دهه سی شمسی، برای تامین آب آشامیدنی، به وسیله سازمان اصل 4 ترومن (آمریکا) در محل فلکه شهرداری، روبروی «کاروانسرای مشیر»، شروع به حفاری شد که پس از مدتی چاه به آب تلخ رسید. مسوولین کار، تصمیم گرفتند که چاه را عمیق تر کنند، شاید به آب شیرین برسند که متاسفانه به جای آب شیرین، به آب شور برخورد کردند و در نتیجه تاسیسات جمع آوری و به شهرداری تحویل داده شد و در اداره برق انبار شد. زمانی که آقای «حبیب صدیق» در سال 1343 به سمت شهردار برازجان انتخاب شدند (ایشان تا سال 1346 شهردار بودند)، برای تامین آب از لوله های به جا مانده از آن حفاری سازمان اصل 4 ترومن امریکا، از محل اداره برق که محل چاه های قنات شهرداری نیز بود، تا ضلع جنوبی اداره بهداری که در ضلع جنوبی «دژ» (کاروانسرای مشیر) قرار داشت، لوله کشی نمود و پشت دیوار بهداری، منبع آبی نسبتا بزرگ احداث کرد که حدود 10 شیر آب به منبع وصل می شد. از همین منبع، یک رشته شیر آب هم در محله «نورعشراله» و یک شیر آب هم در محله «کمپانی» و دیگری روبروی مسجد «دلگشا» کشیده و وصل شد که این سه تا را به یاد دارم و اگر جای دیگری لوله کشی شده باشد، به خاطر ندارم؛ و به این وسیله، تامین آب برازجان تا حدودی حل شده بود.
لازم به یادآوری است که در زمان شهرداری آقای «صدیق»، با پیگیری ایشان، خدمات ارزنده ای انجام شد که از جمله آن ها، احداث خیابان «بیمارستان» و خیابان «منبع» بود که از وسط بازار عبور می کرد و....
چندین سال بعد از این جریان، برای تامین آب شرب برازجان به وسیله «سازمان آب و برق فارس»، چندین چاه عمیق در ضلع شرقی برازجان به وسیله شرکت «تیلا» که مقاطع کار این پروژه بود، احداث و لوله کشی آب تصفیه شده شهر برازجان اجرایی شد.
سپس، قسمتی از آب «چشمه ساسان کازرون» برای آب آشامیدنی «بوشهر» اختصاص و انتقال آن به اجرا در آمد که بخشی از این آب هم به شهر «برازجان» تخصیص داده شد.
این موضوع مربوط به 50 تا 60 سال پیش است و چنانچه بعضی از اسامی افراد فراموش شده، پوزش می خواهم.
این عکس مربوط به روز افتتاح انتقال آب تصفیه شده به وسیله «تیمسار عظیما» است.
توضیح عکس:
نفر اول از سمت راست ناشناس؛ نفر دوم آقای «غلامعلی بوستانی» مسوول حسابداری تربیت بدنی و آموزش و پرورش برازجان؛ نفر سوم ناشناس؛ نفر چهارم «تیمسار عظیما» استاندار تام الاختیار بنادر و جزایر خلیج فارس و بحر عمان (در آن زمان تا سال 1350، بوشهر و بندرعباس فرمانداری کل بودند. در آن سال ها برای این که کارها و طرح های عمرانی سریع تر انجام شود و به نامه نگاری ها و مجوزهای زمان بر نیاز نباشد، با پیشنهاد و پیگیری جناب «رسول پرویزی»، به تیمسار عظیما به عنوان استاندار، اختیار تام دادند برای سرعت بخشیدن به طرح های عمرانی بوشهر و بندرعباس هر چند این دو خودشان فرمانداری کل بودند)؛ نفر پنجم آقای مهندس «مرعشی» مدیرعامل سازمان آب استان فارس و بنادر خلیج فارس؛ نفر ششم مدیرعامل شرکت «تیلا» مجری طرح آبرسانی شهرستان برازجان؛ نفر هفتم آقای «محسنی» فرماندار وقت برازجان؛ نفر هشتم آقای «امیدوار» رییس دادگستری وقت برازجان؛ نفر نهم «عزیزالله صمیمی» مدیر فنی تربیت بدنی.
دو نفر با لباس نظامی در پشت سر ردیف اول:
نفر اول از سمت راست سروان «امینی» فرمانده ژاندارمری و نفر دوم «سرهنگ ذوالقدر» رییس شهربانی وقت برازجان.
