چگونگی تاثیرات رنگ بر روان، رفتار و تصمیمات ما

تاکنون فکر کرده اید فضای اطرافمان با وجود میلیون ها رنگ متنوع، چه تاثیراتی بر روحیه ما می گذارد؟ اگر هیچ رنگی وجود نداشت یا مانند درصدی از مردم که دچار کوررنگی هستند، رنگ ها را نمی دیدیم چه می شد؟

 جالب است که به شما بگویم شاید اگر دنیا را سیاه و سفید می دیدید، رفتار و انتخاب های شما با زمان حال کمی متفاوت تر می بود، چرا که رنگ ها بر روان ، رفتار و تصمیمات ما به طور دایم و روزمره، تاثیر می گذارند و مطالعات علمی هم آن را ثابت کرده است.

رنگ ها و احساسات

زمانی از کودکی ام را به یاد می آورم که کاملا تحت تاثیر وسواس گونه رنگ بنفش (یاسی) بودم تا جایی که همه لوازم و وسایلم از کیف و کفش تا پاکن و مدادهایم را به رنگ بنفش انتخاب می کردم. جالب این جاست که روزی با مادرم برای خرید مانتوی فرم مدرسه به بازار رفته بودیم و من به جای انتخاب مانتویی که باید سبز پسته ای می بود، مانتویی با رنگ بنفش یاسی انتخاب کردم و در نتیجه آن، در بین همه دانش آموزان مدرسه، رنگی متفاوت داشتم و هیچ دلیل و منطقی نمی توانست نظر من را درباره رنگم عوض کند. بعد ها متوجه شدم که این رنگ نماد تخیل، آرامش و فردیت است که کاملا با حال و هوای آن روزهای من سازگار بود.

البته رفته رفته در سال های بعد، این وسواس کم تر و به گونه ای پیچیده تر خود را متبلور می کرد.
تاثیر رنگ ها تا به امروز در زندگی من بسیار زیاد بوده و شاید همین تاثیر و وسواس، مرا وادار به مطالعه درباره رنگ ها می کند.

در جایی خواندم که در شهر «گلاسکو» در «اسکاتلند»، در اوایل دهه 2000، مقامات مدنی رنگ برخی از چراغ های خیابان را از زرد به آبی تغییر دادند تا ظاهر شهر را بهبود بخشند. چیزی که آنها دیدند، کاهش غیرمنتظره تعداد جنایات انجام شده در آن خیابان ها بود. به طور مشابه در سال 2005 در شهر «نارا» در «ژاپن»، مقامات راه آهن برای جلوگیری از خودکشی، چراغ های آبی را روی سکوهای قطار نصب کردند. گزارش‌های بعدی نشان می‌دهد که در سال‌های پس از نصب چراغ‌های آبی، هیچ خودکشی رخ نداده است. از آن زمان، ژاپن به نصب چراغ های آبی در سکوهای راه آهن در سراسر کشور ادامه داده است. این که نورهای آبی تأثیر داشتند، غیر قابل انکار است.

تأثیر رنگ ها بر رفتار

رنگ ها بر احساسات تأثیر می گذارند و احساسات بر تصمیم گیری ها تأثیر می گذارد.
حقیقت این است که اکثر شرکت‌های اطراف ما، نحوه تأثیرگذاری رنگ‌ها بر افراد را درک می‌کنند و از آن برای دستکاری احساسات شما و تمایل به محصولاتشان استفاده می‌کنند. این روش برعکس نیز عمل می کند؛ ممکن است در فضای کار یا اتاق جدید خود کاملاً راحت نباشید، زیرا ممکن است طرح رنگی اشتباهی را انتخاب کرده باشید.

نمای کلی رنگ ها

رنگ ها از نظر خلق وخو به ۲ گروه اصلی تقسیم می شوند: رنگ های گرم و رنگ های سرد.
• رنگ های گرم: قرمز، زرد، نارنجی و سایر ترکیبات از این دسته
• رنگ های سرد: آبی، سبز، بنفش و سایر ترکیبات از این دسته
• سیاه، سفید و خاکستری هم رنگ های خنثی هستند.

اکنون می‌خواهم در مورد ۳ صنعت بزرگ که از رنگ‌ها برای دستکاری احساسات ما استفاده می‌کنند، توضیح دهم.

اولین صنعت: طراحی فضای داخلی
دمای رنگ در طراحی فضا بسیار مهم است. رنگ‌های گرم مانند نام آن‌ها، باعث می‌شود که محیط گرم‌تر و افراد اجتماعی تر شوند. معمولا از رنگ های گرم در اتاق نشیمن و اتاق غذاخوری استفاده می شود در حالی که از رنگ های سرد در اتاق خواب استفاده می شود. در شهرهای سردسیر، استفاده از رنگ گرم برای ورودی یا ویترین مغازه، مشتریان بیشتری را به همراه خواهد داشت و بالعکس برای یک شهر معمولی گرم. 

دفعه بعد که متوجه شدید که به طور تصادفی در حال بررسی یک فروشگاه هستید، لحظه ای فکر کنید که آیا فروشگاه را به میل خود انتخاب کرده اید یا نگاهی به ویترین مغازه انداخته اید و تصمیم گرفته اید که وارد فروشگاه شوید.

دومین صنعت:
برخی از مارک ها آن قدر نمادین هستند که می توانید آنها را فقط با رنگشان شناسایی کنید؛ برای مثال تعدادی از اپراتورهای تلفن همراه در ایران که به راحتی می توان آنها را از روی رنگ شناخت. همان طور که قبلا ذکر شد، رنگ ها بر احساسات و احساسات بر تصمیم گیری ها از جمله تصمیم شما برای خرید یک محصول تأثیر می گذارد. انتخاب رنگ نیز بر اساس آن چیزی است که شرکت می خواهد درباره برندش درک کنید.

اگر بخواهیم کمی خط فکری اساسی در پس انتخاب رنگ‌ها برای یک برند را بررسی کنیم، به موارد زیر می رسیم:

قرمز: قرمز اشتها آورترین رنگ در این طیف در نظر گرفته می شود. همچنین گفته می شود که رنگ قرمز باعث تحریک گرسنگی می شود، به همین دلیل بعضی رستوران ها فضای های داخلی و لوگوی خود را قرمز می کنند. قرمز همچنین رنگی است که معمولاً با قدرت و خطر مرتبط است. به همین دلیل است که کانال های خبری و برندهای خودرو به سراغ رنگ قرمز می روند.

آبی: آبی نشان دهنده ثبات و اعتماد به نفس است. آبی به عنوان یک رنگ قابل اعتماد درک می شود. آبی رنگی است که بیشترین استفاده را در لوگوهای بانک ها، کامپیوترها و رسانه های اجتماعی دارد.

سبز: ما سبز را با طبیعت مرتبط می‌دانیم و هر چیزی طبیعی به معنای سلامتی است. فروشگاه‌ها و مارک‌های مواد غذایی ارگانیک رنگ سبز را انتخاب می‌کنند. همچنین به طور گسترده در لوگوهای بیمارستان ها استفاده می شود.

زرد: زرد یک رنگ شاد است. این رنگ با برندهایی که به سبک زندگی شاد و سرگرمی علاقه دارند، می آید.
صورتی: صورتی یک رنگ زنانه در نظر گرفته می شود. برندهایی که روی زنان و دختران تمرکز می کنند، معمولا از رنگ صورتی استفاده می کنند.

بنفش: بنفش به دلیل نادر بودن رنگدانه در دوران قدیم، مدت‌هاست با خانواده های اشرافی همراه بوده است. برندها زمانی از رنگ بنفش استفاده می‌کنند که می‌خواهند خود را با تجملات مرتبط کنند. همچنین گفته می شود که رنگ بنفش، خلاقیت را فرا می خواند.

چند رنگی: زمانی که در یک برند از چند رنگ استفاده می شود، شاید به این دلیل باشد که این مارک‌ها می‌خواهند نشان دهند که همه چیز را دارند. لوگوی گوگل نمونه معمولی از این مورد است.

سومین صنعت: فیلم سازی
 در فیلم از طرح های رنگی برای تنظیم لحن صحنه استفاده می شود. این به قدری مؤثر است که حتی قبل از این که بازیگر کلمه ای را به زبان بیاورد، می دانید صحنه چه احساسی دارد. صحنه‌های شاد در طرح‌های رنگی گرم تنظیم می‌شوند، در حالی که تن‌های غمگین و مالیخولیایی با طرح‌های رنگی سرد به تصویر کشیده می‌شوند. در صحنه‌های ایجاد شور و شوق، به رنگ‌های قرمز، عذاب قریب‌الوقوع به رنگ‌های خاکستری و خلاقیت و فانتزی معمولاً بنفش است. استفاده از رنگ ها در فیلم به خودی خود یک هنر است. 

عوامل دیگر در انتخاب رنگ
۱- فرهنگ
رنگ ها عمیقاً در فرهنگ ریشه دارند.
فراموش نکنید که بهترین طراحی درصورتی مورد قبول قرار می گیرد که مصرف کننده نهایی در نظر گرفته شود.

یک زن و یک مرد از ملیت های متفاوت را تصور کنید که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند. یکی از این دو نفر سالن عروسی و تزیینات سفید می خواهد؛ رنگ سفید نماد خلوص و بی گناهی است و از دیرباز با عروسی ها مرتبط بوده است. همچنین، در فرهنگ او، رنگ سفید یک رنگ  شاد است. از طرف دیگر، نامزد او این ایده را رد می کند زیرا در فرهنگ، او رنگ سفید با مراسم خاکسپاری همراه است و رنگ عروسی آنها قرمز است. او مطلقاً نمی‌خواهد عروسی سفید برگزار شود، زیرا به‌طور قابل‌توجهی، دکور عروسی‌اش شبیه مراسم تشییع جنازه می شود و در ذهنش رنگ سفید رنگی بسیار غمگینی است.
۲- زمان
اگر در فروشگاه لباس وارد بخش لباس کودک شوید، بخش دخترانه را به رنگ صورتی و قسمت پسرانه را پر از رنگ آبی خواهید دید. صورتی به طور جهانی یک رنگ دخترانه است، تا حدی که رنگ ضعیفی به حساب می آید و پسرها اگر رنگ صورتی داشته باشند مورد تمسخر قرار می گیرند. اما همیشه اینطور نبوده است. در اوایل دهه 1900 میلادی، قانون پذیرفته شده عمومی این بود که صورتی برای پسران و آبی برای دختران است. دلیل این بود که صورتی مشتق شده از قرمز است و به عنوان یک عامل قدرتمند و تهاجمی در نظر گرفته می شد، در حالی که آبی آرام و ظریف تلقی می شد. اما شاید امروزه نظر اکثریت مردم این نباشد.

بنابراین دفعه بعد که در حال خرید هستید، بیشتر مراقب باشید، سعی کنید وقتی وارد فضایی می شوید به رنگ اتاق توجه کنید. یک لیست ذهنی از احساساتی که کدام رنگ در شما ایجاد کرده است ایجاد کنید و از آن برای طراحی فضای شخصی خود استفاده کنید. رنگ ها را از روی هوس انتخاب نکنید، آنالیز کنید و رنگ هایی را انتخاب کنید که به بهترین وجه با هدف شما مطابقت دارند. به هر حال رنگ بخش مهمی از دنیای ما است، پس شروع کنید، به آن توجه کنید و تاثیرات آن را نادیده نگیرید.

* مدیر و مدرس آموزشگاه هنرهای تجسمی