فکرشهر ـ نرگس محمدزاده فرد: نام حسین (ع) که می آید، عشق معنایی دیگر می یابد؛ هر کس به نحوی عشقق را نشان می دهد. یکی نام فرزندش را حسین می گذارد و یکی نذری می دهد و دیگری روضه؛ یکی سقا می شود و دیگری روضه خوان و بسیاری که در رثای او و همراهانش، اشک ریخته و بر سر و سینه می زنند و...؛ یکی از راه های نشان دادن ارادت و عشق به حسین (ع) و همراهانش، تعزیه است. نمایشی از آن چه در تاریخ ثبت شده و آن چه بر حسین (ع) و یارانش گذشته؛ چیزی فراتر از هر نمایش دیگری. یکی از قدیمی ترین و حتی شاید کهن ترین تعزیه ها در استان بوشهر که نسل در نسل ادامه یافته و به گفته بانیان و اسناد معتبر، چند صد سال سابقه دارد، تعزیه روستای «دهقاید» دشتستان است. مراسمی که بانیان کنونی اش معتقدند، «بیان گر حقانیت و مظلومیت شیعه در طول تاریخ است و نشان می دهد که خون بر شمشیر پیروز است». در همین رابطه با «سید حسین جعفری»، به گفت و گو نشستیم.
فکرشهر: لطفا خودتان را معرفی بفرمایید.
سیدحسین جعفری ابن سیدابراهیم ابن سیدعباس ابن سیدحسن ابن آیت اله سیدعبدالرضا ابن آیت اله العظمی سید جعفر هستم. متولد یکم فروردین ۱۳۴۹در روستای «دهقاید» دشتستان.
فکرشهر: جناب جعفری، چه شد که به تعزیه روی آوردید؟ از چه زمانی و چگونه؟!
از بدو تولد، بنده عصر روز هشتم محرم الحرام، بعد از مجلس شهادت «حضرت قاسم»، در منزل پدری ام که جایگاه حسینیه فعلی حسینیه عاشقان ثاراله دهقاید است، دیده به جهان گشودم و ابتدا نامم را «قاسم» گذاشتند چون روز مجلس حضرت قاسم به دنیا آمدم ولی بعدا هنگام گرفتن شناسنامه، نام «حسین» در شناسنامه ام ثبت شد.
فکرشهر: این درست است که تاریخ تعزیه شما به چند صد سال قبل برمی‌گردد؟! در این باره به طور مفصل توضیح بفرمایید. این که کی و اصلا چرا شروع شده و چه شده ادامه پیدا کرده و... .
براساس وصیت نامه جد پنجم پدری بنده، مرحوم آیت اله حاج سیدعبدالرضا جعفری که اصل آن موجود است و در تاریخ ۱۱۴۱هجری قمری نگاشته شده، تعزیه ما که در روستای دهقاید برگزار می شود، حدود ۳۰۰ سال قدمت دارد که البته به نظر می رسد تاریخ برگزاری تعزیه حتی قبل از این تاریخ هم باشد، زیرا در وصیت نامه ایشان قسمتی از نخل های متعلق وی برای برگزاری مجالس تعزیه «محمد آباد» (دهقاید) وقف شده است.
این موضوع در کتاب «تعزیه در استان بوشهر» نوشته دکتر «عرفان» هم ذکرشده است.
بنابر گفته بزرگان و ریش سفیدان محل که به خاطر دارند ابتدا تعزیه این محل درمکانی به نام جاخاصه جنب فرهنگ روستایی که بعدا درآن جا احداث شد از زمانی که بانی و معین البکا مرحوم «سیدابراهیم جعفری» پدر بنده برگزار می شده است بعد در محلی به نام «گرو رئیسی» روبروی مکان فعلی حسینیه عاشقان ثاراله دهقاید و بعد از آن تاکنون در جنب قبرستان محل که مقبره جد پنجم سادات این محل در آن قرار گرفته و بعد از انقلاب و جنگ، گلزار پاک شهدای محل است برگزار می شود.
فکرشهر: بسیار خوب. همه اقوام و فامیل شما در این تعزیه حضور دارند؟! نقش های اصلی را چه کسانی می خوانند؟!
جالب اینجاست که در حال حاضر و در زمان مرحوم پدرم نیز این رسم برخلاف خیلی از هیات ها که انحصاری در اختیار یک فامیل خاص قراردارد و سعی می کنند نقش های اصلی در اختیارخانواده بانی باشد، همه مردم محل بدون محدودیت حضور دارند و به هیچ عنوان انحصاری وجود ندارد.
فکرشهر: خود شما چه نقشی دارید؟!
بنده از نقش عبدالله امام حسن مجتبی تا نقش قاسم بن الحسن و علی اکبر و عباس بن علی و نقش امام حسین (ع) تا زعفر جنی و درویش تا نقش سکینه، فاطمه، ام کلثوم و نیز معین البکا، نقش ایفا نموده ام.
فکرشهر: به نظر شما چرا تعزیه اهمیت دارد؟! اجداد شما می توانستند روضه خوانی را باب و ارثی کنند ولی چرا تعزیه؟!
تعزیه به لحاظ این که سمعی و بصری است، بیشتر در اذهان باقی می ماند تا در روضه خوانی که فقط شنونده هستید. تعزیه خوانی در این محل حتی در سال هایی که در زمان پهلوی اول و دوم ممنوع بوده است، برگزار می شده و حتی در دهه ۴۰، یک سال ماه محرم که تعزیه خوانی ممنوع بوده، در روز عاشورا هنگامی که «شمر» قصد بریدن سر امام حسین (ع) را داشته، توسط نیروهای ژاندارمری که در آن دوران امنیه گفته می شدند، دستگیر می شود و آن سال، امام حسین (ع) سالم به حسینیه بر می گردد.
فکرشهر: چه جالب. واکنش مردم به ادامه کار شما و خود تعزیه، چگونه است؟!
مردم محل و منطقه اعتقاد ویژه ای به تعزیه و مراسم امام حسین دارند و برای رفع مشکلات مادی و معنوی خود نذر تعزیه می کنند و یک سال تمام صبر می کنند تا در مجالس تعزیه به ادای نذر خود بپردازند. و هر کسی با نیت پاک و خالص در این حسینیه خدمت نموده به مراد و حاجت خود دست پیدا کرده است.
فکرشهر: این تعزیه برای شما چه معنایی دارد؟!
تعزیه، بیان گر حقانیت و مظلومیت شیعه در طول تاریخ است و نشان می دهد که خون بر شمشیر پیروز است و به قول قرآن کریم «جا الحق و زهق الباطل» و نیز سرنوشت آینده بشریت با تحقق مهدویت امکان پذیراست.
فکرشهر: خاطرات خاصی از این تعزیه دارید؟
خاطرات زیادی درطول سال های گذشته داریم و باید یادی کنیم از کسانی که درسال های گذشته از دنیا رفته اند از جمله مرحوم سیدابراهیم جعفری به عنوان احیاگر تعزیه دهقاید و به عنوان بانی و معین البکا مرحوم سید هاشم ابطحی برازجانی از سادات قلعه برازجان و شوهر خواهر مرحوم سیدابراهیم به عنوان نویسنده نسخ تعزیه و معین البکا؛ مرحوم محمد تقی مقصودی شبیه امام حسین؛ مرحوم حاج غلامحسین صالحی کللی شبیه امام حسین؛ مرحوم ابراهیم بناری شبیه امام؛ مرحوم علی باصولی معروف به علی غلامحسین شبیه حضرت زینب مرحوم شیخ کرم سحرخیز شبیه حضرت زینب؛ مرحوم مشهدی محمد صیادی شبیه زینب مرحوم شیخ اکبر صیادی در نقش سکینه؛ مرحوم حاج عبداله مختاری در نقش عباس و امام حسین؛ مرحوم حاج محمد عباس زاده در نقش امام حسین؛ مرحوم حاج عباسقلی عباس زاده در نقش شمر ومامون مرحوم کربلایی عباس حسین نجات درنقش علی اکبر و عباس و مرحوم غلامحسین حسین آبادی در نقش ظهیر و نصرانی.
فکرشهر: چه توصیه ای به عموم مردم دارید و همین طور به فرزندان و نوادگان خود؟!
تنها کار و عبادتی که حتی ریا هم در آن باشد ثواب دارد و پذیرفته می شود، خدمت در مراسم امام حسین (ع) و عزاداری برای سرور و سالار شهیدان است؛ بنابراین توصیه این بنده حقیر به مردم عزیز و فرزندان و نوادگان این است که همان طور که پیامبر اکرم در حدیث ثقلین فرمودند «من دو چیز برای شما به امانت می گذارم یکی قرآن و دوم اهل بیتم و اگر در دنیا به این دو متمسک شوید در آخرت در حوض کوثر بر من وارد می شوید»، بنابراین هیچ راهی به جز تمسک به اهل بیت به ویژه سرور و سالار شهیدان نداریم.
فکرشهر: سپاس از وقتی که در اختیار ما گذاستید؛ برای حرف آخر؟!
حرف آخر این که اگر با نیت پاک و خالص در مراسم امام حسین (ع) و عزاداری برای سرور و سالار شهیدان حاضر شویم، خیر دنیا و آخرت نصیب ما می شود و چه فرصت و نعمتی از این بالاتر است که خداوند عالم در اختیار شیعیان مولا امیرالمومنین قرار داده است.
والعاقبه للمتقین.
