پلنگ دشتستان، مورد بی مهری مسئولان استان + عکس

فکرشهر ـ آذر حسینی: نخستین باری که خبر رویت پلنگ ایرانی در کوه های دشتستان را شنیدم، شاید سال 89 بود؛ خبر رسید که دوربین های محیط زیست در کوه های دشتستان، حضور یک پلنگ را در منطقه ثبت کرده اند؛ گونه ای از جانواران که سال ها در این منطقه زیست می کردند و در سال های گذشته تصور می شد، نسلشان منقرض شده است.

اما خبر رویت اولین و در سال های بعدی نیز، دومین و سومین پلنگ در کوه های دشتستان، خبری خوشحال کننده برای محیط زیست به شمار می رفت و شاید به همین علت بود که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، طرح حفاظت از این گونه در حال انقراض، در دشتستان در دستور کار قرار گرفت و اجرایی شد.

به گزارش فکرشهر، مطالعات گسترده «طرح حفاظت مشارکتی از پلنگ ایرانی در استان بوشهر ـ دشتستان ـ»، باتوجه به تاکید معصومه ابتکار ـ رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور ـ و از سال ۹۳ آغاز شد و با بررسی شواهد و گزارشات موجود و یافته های کارشناسان و محیط بانان، اطلاعات نسبی از جمعیت، زیستگاه و پراکنش پلنگ در محدوده استان به دست آمد و بر اساس آن بخش ارم و بوشکان در شهرستان دشتستان به عنوان پایلوت برای اجرای طرح حفاظت مشارکتی پلنگ ایرانی شناسایی و انتخاب شد.

این طرح که برای اولین بار در جنوب کشور و با همکاری موسسه مطالعات پلنگ آسیایی انجام شد، توانمندسازی جوامع بومی و محلی را نیز در دستور کار داشت و به همین دلیل، طرح مشارکتی در نظر گرفته شده بود؛ طرحی اجتماع محور که طبق آن، اجتماعات انسانی مرتبط با زیستگاه پلنگ، نقش اساسی را ایفا می کنند.

در هیمن راستا، مقدمات اجرایی شدن طرح حفاظت مشارکتی از پلنگ ایرانی از مهرماه 94 به صورت پایلوت در بخش ارم و محدوده شکار ممنوع شاهزاده ابراهیم بخش بوشکان ـ هر دو در دشتستان استان بوشهر ـ مهیا شد و بومیان منطقه نیز آموزش‌های لازم در خصوص استفاده پایدار و بی‌خطر از طبیعت و نحوه صحیح برخورد با حیات وحش را فرا گرفتند و بیمه هم وارد کار شد تا اگر پلنگی به گله های حیوانات و دام های بومیان آسیب وارد کرد، خسارت را بپردازد و به جای آن، دامدار از کشتن پلنگ منصرف شود.

وجود 7 پلنگ در دشتستان پس از اجرای طرح

رییس اداره محیط زیست دشتستان در این باره به «فکرشهر» گفت: ما برای این طرح خیلی زحمت کشیدیم. توانستیم ثابت کنیم که در کوه های دشتستان، پلنگ دارد؛ ثابت کردیم که آن جا، تعارض پلنگ و حیوانات اهلی وجود دارد و توانستیم نزدیک به 20 عکس از پلنگ ها بگیریم.

صادق پورسالم درباره تاثیر اجرای طرح بر افزایش تعداد پلنگ ها نیز گفت: در طرح حفاظتی مشارکتی پلنگ ایرانی در دشتستان، توانستیم مردم را همراه کنیم و این طرح باعث شد که مردم در کنار ما از محیط زیست و به خصوص پلنگ ایرانی حفاظت کنند و در کل اجرای این طرح در حفظ گونه های جانوری منطقه و کاهش مرگ و میر پلنگ ها خیلی موثر بوده است و تخمینمان این است که در حال حاضر در دشتستان، 7 قلاده پلنگ وجود داشته باشد.

بودجه ندادند؛ دفتر ارتباط مردمی در تنگ ارم، تعطیل شد

وی توضیح داد: با اجرای این طرح، کل، بز، قوچ و میش که گونه های طعمه پلنگ هستند، افزایش پیدا کرده و تعارضات کم تر شده، هر چند هنوز هم تعارض پلنگ و حیوانات اهلی وجود دارد ولی توانستیم مقدار کمی از خسارت وارد شده به دامداران را پرداخت کنیم که باعث شد انگیزه ای هم در دامداران ایجاد شود برای کمک بیشتر، هر چند خودشان در بحث حفاظت از محیط زیست پیشرو هستند. 

پورسالم درباره ادامه این طرح نیز گفت: دفتری را در تنگ ارم ایجاد کردیم که کارش ارتباط با مردم بود و نه محیط بانی؛ در آن دفتر مردم با موضوعات زیست محیطی مراجعه می کردند ولی دیگر بودجه ای برای ادامه آن نداشتیم و مجبور شدیم که طرح را مسکوت بگذاریم و دفتر را هم تعطیل کردیم؛ چرا که امسال هم از طرف دولت، هیچ پولی برای ما نگذاشته اند که حداقل با مشارکت جوامع محلی بتوانیم کمکی به محیط زیست کنیم. 

فرماندار دشتستان تلاش کرد ولی استان، بودجه ما را نداد 

او توضیح داد: در واقع ما مبلغی را برای ادامه طرح درخواست دادیم و در کمیته برنامه ریزی دشتستان هم تایید شد و آقای دکتر زارع ـ فرماندار دشتستان ـ هم خیلی به محیط زیست اهمیت می دهند و برای این مساله تلاش کردند، ولی در مدیریت برنامه و بودجه استان، جلوی آن را گرفتند و گفتند که اولویت ما نیست! علی رغم تلاش هایی که آقای دکتر زارع ـ فرماندار دشتستان ـ داشتند ولی درخواست ما به جایی نرسید. 

پورسالم گفت که درخواست محیط زیست دشتستان برای سال 96 از بودجه استان و شهرستان، 210 میلیون تومان بوده که 50 میلیون تومان آن برای ادامه طرح حفاظت از پلنگ ایرانی بوده است، ولی صفر ریال از این بودجه تخصیص داده شده است؛ صفر ریال به معنای عدم تخصیص ریالی از بودجه مصوب شده.

گفتند پلنگ اولویت ما نیست

وی ادامه داد: در سال 96، 100 میلیون تومان برای احیای آهو در بوشکان، 40 میلیون تومان برای محوطه سازی پاسگاه های محلی شهرستان، 20 میلیون تومان برای نگهداری ایستگاه سنجش و 50 میلیون تومان هم برای حفاظت از پلنگ ایرانی درخواست داده بودیم که هیچ تخصیصی داده نشد و وقتی ما اصرار کردیم، به خصوص برای طرح پلنگ ولی گفتند «اولویت مدیریتی نیست و کانال های آب پخش به حفاظت از پلنگ ایرانی، اولویت دارد».

رییس محیط زیست دشتستان، اضافه کرد: در کمیته برنامه ریزی استان گفتند که جبران خسارت های پلنگ و حفاظت از آن، ملی است، ولی همان موقع اجرا و آغاز طرح هم قول هایی داده شد که بودجه هایی هم استانی و شهرستانی تخصیص داده شود ولی متاسفانه در حال حاضر، طرح تعطیل شده؛ آن هم نه در شهرستان دشتستان و از طریق آقای فرماندار، بلکه در استان و سازمان برنامه و بودجه استان!

در دولت تدبیر و امید، تخصیص بودجه ها بیشتر بوده

فرماندار دشتستان اما در این باره روایت دیگری دارد. او به «فکرشهر» گفت: ما در حوزه محیط زیست هر ساله پروژه هایی را تعریف می کنیم و اعتباراتی را در کمیته برنامه ریزی شهرستان مصوب می کنیم و به دستگاه های اجرایی زیربط از جمله اداره کل حفاظت محیط زیست، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری ابلاغ می کنیم.

ارسلان زارع در این باره توضیح داد: همان طور که خوانندگان عزیز نشریه «فکرشهر» مطلع هستند، پس از تبادل موافقتنامه بین دستگاه اجرایی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان، از طریف سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بر اساس تحقق درآمدهای دولت تخصیص اعتبار مشخص و به استان ها ابلاغ می شود. سهم استان ها و سهم شهرستان ها مشخص می شود و بر اساس طرح هایی که ادارات داده اند، سازمان برنامه و بودجه به آن ها پول می دهد و آن ها هم پیمانکار می گیرند یا به صورت امانی کارشان را انجام می دهند.

او گفت که در دولت تدبیر و امید نسبت به دولت های گذشته، اعتباراتی که توسط کمیته برنامه ریزی شهرستان (فرمانداری) تخصیص داده شده، نسبت به دولت های گذشته افزایش قابل ملاحظه ای داشته است و در زمینه محیط زیست هم اقدامات خوبی انجام داده ایم.

اقدامات زیست محیطی انجام شده در دشتستان به نقل از فرماندار شهرستان

فرماندار دشتستان ادامه داد: ما در دو سال گذشته، با تامین و تخصیص اعتبار برای ایجاد مرکز سنجش آلودگی هوای شهر برازجان از جمله شهرستان های پیشتاز در احداث این مرکز بودیم و بخشی از مطالبات پیمانکار را در سال 96 پرداخت کردیم و کار دیگر که برای اداره محیط زیست دشتستان انجام دادیم، تجهیز و تعمیر ایستگاه های محیط بانی در سطح شهرستان بود و پروژه حفاظت از پلنگ ایرانی.

وی اضافه کرد: اعتقاد ما بر این است که با توجه به تغییرات اقلیمی سال های اخیر و افزایس ریزگردها بایستی سازمان ها و ادارات دیگر، با پشتیبانی دولت و مشارکت مردم، زمینه حفظ و ارتقای شاخص های زیست محیطی را فراهم کنند و به همین خاطر در سال گذشته برای پروژه های تثیبت شن های روان در دشتستان 400 میلیون تومان هزینه انجام شد و برای پروژه ترسیب کربن، 465 میلیون تومان از اعتبارات ملی و استانی به اداره منابع طبیعی تخصیص داده شد.

زارع در پاسخ به سوال «فکرشهر» که بودجه های فوق برای ارگان های دیگری است و اختصاصی برای اداره محیط زیست دشتستان چقدر اعتبار تخصیص داده شده است نیز تاکید کرد: همه این فعالیت ها در راستای محیط زیست است؛ خود محیط زیست بیشتر وظیفه مراقبت دارد. مثلا ما برای بیایان زدایی در سال 96، بیش از یک میلیارد تومان هزینه کردیم. برای جنگل کاری و بهبود و اصلاح مراتع در سطح شهرستان، بیش از 800 میلیون تومان هزینه صورت گرفته است. ما به شهرداری ها گفتیم با توجه به مشکلات و چالش کم آبی که داریم، از درختان و بوته های با نیاز آبی کم تر و متناسب با شرایط اقلیمی کم آبی استفاده کنند تا ضمن تغییر گونه های گیاهی، سرانه فضای سبز شهری افزایش یابد و در همین راستا، از سال 1395 تاکنون، همه شهرهای 9 گانه دشتستان، این افزایش در فضای سبز را داشته اند به طوری که میانگین سرانه این افزایش بیش از یک مترمربع شده است.

قول فرماندار برای جبران عدم تخصیص بودجه 96 محیط زیست دشتستان

وی گفت که «به خاطر شرایط مالی و اقتصادی دولت در سال 96، همه اعتبارات پیش بینی شده تخصیص نیافته و نقدینگی در اختیار ادارات، سازمان ها و دستگاه های اجرایی قرار نگرفته، اما برای سال 1397 بنا داریم ضمن تامین همه رقم عدم تخصیص بودجه سال 96 برای اداره کل حفاظت محیط زیست استان و شهرستان، این رقم را در بودجه و اعتبارات سال جاری که ظرف 2 تا 3 ماه آینده در کمیته برنامه ریزی شهرستان مصوب می شود، اختصاص داده و مصوب کنیم؛ علاوه بر این بنا داریم متناسب با میزان اعتبار شهرستان، بعضی از پروژه های ضروری این اداره، از جمله احداث آبشخور در مناطق شکار ممنوع  را تامین کنیم؛ ضمن این که اداره حفاظت محیط زیست برای سال جاری پروژه جدیدی تحت عنوان احداث مرکز گردشگری و موزه تاریخ طبیعی دشتستان در شهر برازجان را پیشنهاد داده است که ما هم بنا داریم در صورت عدم مغایرت این پیشنهاد با قانون بودجه و آیین نامه های اجرایی که تا یک ماه دیگر ابلاغ می شود، اعتبار قابل توجهی برای این طرح ارزشمند اختصاص دهیم.

سهم محیط زیست دشتستان بیشتر می شود

وی اضافه کرد: متاسفانه اداره محیط زیست استان، به سبب عدم تحقق تخصیص کامل بودجه تملک دارایی های سرمایه ای در سال 96، برای اجرای طرح های مورد نظر خود در دشتستان و به ویژه احیای زیست گاه آهو در بخش بوشکان آسیب دید که بنا دارم حتما در اعتبارات سال جاری، این موضوع را مورد نظر قرار دهیم و سهم بیشتری به آنان اختصاص بدهیم.

روایت فرماندار دشتستان از اولویت های سازمان برنامه و بودجه استان

فرماندار دشتستان درباره 50 میلیون تومان طرح حفاظت از پلنگ ایرانی و مخالفت سازمان برنامه و بودجه استان برای تخصیص اعتبار آن و اولویت دار بودن کانال های آبیاری آبخش به جای پلنگ هم گفت:  این داستانش چیز دیگری است. برخی از پروژه ها ملی است و الزاما باید از اعتبارات ملی استفاده کنند. بعضی ها استانی و برخی شهرستانی است؛ مثلا ما برای دانشگاه پیام نور اعتبار گذاشته بودیم ولی سازمان برنامه و بودجه کشور گفت که اعتبارات دانشگاه ها ملی است و نمی توان بودجه استانی و شهرستانی اختصاص داد. همین اتفاق برای طرح حفاظت از پلنگ هم رخ داد. ما برای سال 96، 50 میلیون تومان تامین اعتبار کرده بودیم ولی با آیین نامه ها مغایرت داشت و تخصیص داده نشد؛ من مساله را پیگری کردم و گفتند چون محیط زیست خیلی روی این قضیه اصرار داشته ما در نهایت گفته ایم اصلا طرح حفاظت از پلنگ جز اولویت های ما نیست! ولی در واقع مساله مغایرت با آیین نامه ها بوده است.

ارسلان زارع این را هم گفت که «شاید این مساله مغایرت های آیین نامه ای، امسال نباشد و در آیین نامه های امسال، تغییراتی باشد» و افزود: امسال شنیده ام آیین نامه های اجرایی که می آید، دست استان ها و شهرستان ها بازتر می شود و امیدوارم حوزه محیط  زیست هم جزو موارد باشد که بتوان بیشتر کمک کرد.

وی اضافه کرد: البته ما از روش های دیگری سعی کردیم این مساله را جبران کنیم؛ مثلا الآن دوربین ها نصب است و سال قبل 50 میلیون تومان هم از طرف کارخانه سیمان برای محیط زیست دشتستان گرفتیم و موزه تاریخ طبیعی که در استان بوشهر وجود ندارد و طرحی نو و بزرگ است که قصد داریم برای احداث و اجرای آن در برازجان بودجه اختصاص دهیم و من همین جا تاکید می کنم فرماندار در دشتستان موظف شده که 100 درصد مطالبات محیط زیست دشتستان پرداخت شود.