فکرشهر: نتایج مقاله مروری جمعی از محققان کشور با همکاری پژوهشگرانی از دانشگاه‌های دنیا نشان می‌دهد که استفاده از نانوذرات به همراه سلول‌های بنیادی روش بی‌نظیری برای پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی به شمار می‌رود.
به گزارش فکرشهر، اخیرا جمعی از محققان ایرانی روش‌های نوین مبتنی بر علم نانوپزشکی برای تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی به‌ویژه "ایسکمی قلبی" (از کار افتادگی برخی از سلول‌های قلبی به دلیل انسداد عروق و کاهش خون رسانی) را در قالب یک مقاله علمی بسیار ارزشمند ارائه داده‌اند.
این مقاله علمی توسط دکتر «محمدجواد حاجی پور» و همکاران و تحت نظر دکتر مرتضی محمودی (نویسنده مسؤول) در ژورنال CHEMICAL REVIEWS که دارای Impact Factor (ضریب تاثیر) ۵۴.۳ است، چاپ شده است.
دکتر حاجی‌پور، متولد و بزرگ شده آب پخش شهرستان دشتستان است و قرار است به زودی برای تحصیلات تکمیلی و گذراندن دوره فوق دکترای تخصصی به دانشگاه هاروارد امریکا می رود. وی در صفحه اینستاگرامش، مدیریت علم و فناوری در کشور را مورد انتقاد قرار داده و معتقد است باید در مدیریت علم و فناوری کشور جوانگرایی صورت گیرد و امور به نخبگان جوان سپرده شود.
محمدجواد حاجی پور در این باره نوشته:
«چند سال باید تلاش کنیم تا ایران درعلم وفناوری همتراز کشورهای پیشرفته ای مانند آلمان، ژاپن و یا حتی کره جنوبی قرارگیرد؟ پنجاه سال، صدسال، دویست سال... از نظرمن با روند موجود هیچوقت چنین اتفاقی نخواهد افتاد زیرا علم وفناوری در ایران ارزش واقعی خود را از دست داده و از مسیر اصلی خود خارج شده است. تصمیم ها و سیاست گذاری های اشتباه مدیران حوزه علم وفناوری منجر به عقب ماندگی علمی کشور، رقابت ناسالم، فرارمغزها، کمّی گرایی درعلم و ناامیدی نخبگان شده است. اکثریت کسانی که بصورت مستقیم یا غیرمستقیم در مدیریت علم و فناوری کشور دخیلند، از فارغ التحصیلان بیست تا سی سال پیش هستند که به دلیل عدم علاقه و یا نداشتن وقت کافی نتوانسته اند همگام با پیشرفت علم خود را آپدیت نمایند. این افراد برای علوم بین رشته ای نوظهور که هیچ تخصصی در آنها ندارند نیز تعیین تکلیف می کنند. کار به جایی رسیده که آمار شرم آور خروج بیش از صدوهشتادهزار تحصیلکرده دارای تخصص و کسب رتبه دوم جهانی در فرار مغزها نیز نتوانسته مدیران علم و فناوری و سیاست های غلط آنها را تغییردهد. متاسفانه این مدیران نتوانسته اند زیرساخت های لازم برای بهره وری حداکثری از استعداد نخبگان کشور را فراهم نمایند. گواه این واقعیت این است که ضعیف ترین دانشجویان ایرانی پس ازخروج از کشور موفقیت های آنچنانی کسب می کنند در حالی که نخبگان مقیم کشور به دلیل بی توجهی و عدم وجود زیرساخت ها و امکانات لازم دچارناامیدی و فقر مالی شده و استعداد آنها هدر می رود. اگر در مدیریت علم و فناوری کشورجوانگرایی صورت نگیرد و سیاست های غلط کنونی ادامه یابد بسیاری از نخبگان کشور را ترک خواهند کرد».
وی درباره پژوهش اخیر خود نیز در گفت‌وگو با ایسنا، ژورنال CHEMICAL REVIEWS را یکی از بهترین ژورنال‌های علمی دنیا در حوزه نانوتکنولوژی توصیف کرد و گفت: تنها کسانی موفق به چاپ مقاله علمی در این ژورنال می‌شوند که در حوزه تخصصی خود صاحب نظر باشند و یا راهکار جدیدی برای حل برخی بن‌بست‌های علمی ارائه کنند.
به گفته وی، آخرین بار در سال ۲۰۱۳ میلادی بود که دانشمندان ایرانی مقیم کشور موفق به چاپ مقاله علمی در این ژورنال شدند و پس از ۶ سال وقفه دوباره نام محققان ایرانی در این ژورنال به چشم می‌خورد.
این محقق با بیان اینکه در این مطالعه علمی پژوهشگران مطرح بین‌المللی از دانشگاه‌های "میشیگان"، "استنفورد"، "هاروارد"، "کمبریج"، "جورجیا" تک و برخی از دانشگاه‌های مطرح آلمان، ایتالیا و آمریکا همکاری داشتند، خاطر نشان کرد: بیماری‌های قلبی و عروقی همواره به عنوان مهمترین عامل مرگ و میر در دنیا شناخته می‌شوند و تاکنون داروی موثری برای درمان این بیماری قلبی (ایسکمی قلبی) وارد بازار نشده است.
وی اضافه کرد: روش‌های موجود در زمینه تشخیص زودهنگام و درمان ایسکمی قلبی با چالش‌های جدی روبرو است و علم نانوتکنولوژی پتاسیل بالایی برای رفع این چالش‌ها دارد. به عنوان مثال روش‌های جدید سلول درمانی دارای مشکلات اساسی شامل "عدم ماندگاری سلول در محل آسیب و پراکندگی ناخواسته آنها در بدن"، "عدم مونیتورینگ سلول‌های درمانگر"، "تشکیل تراتوما" و "آریتمیا" است.
این محقق یادآور شد: ساخت داربست‌های مختلف با قابلیت حمل و نگهداری سلول و یا ورود نانوذرات "اکسید آهن" در سلول‌های درمانگر فرصت بی‌نظیری برای افزایش کارایی درمانی و مونیتورینگ سلول‌های درمانگر را فراهم کرده است.
وی یکی از مهمترین کاربردهای علم نانوتکنولوژی را ساخت نانوسنسور جهت تشخیص بیومارکرهای اختصاصی بیماری‌ها دانست و اظهار کرد: نانوسنسورها همچنین می‌توانند برای تشخیص انواع سلول‌های مختلف طراحی و ساخته شوند. ساخت نانوسنسورهایی که می‌توانند سلول‌های بنیادی تمایز نیافته را در تجمعات سلول‌های درمانگر تشخیص دهند، موثرترین روش برای ممانعت از تشکیل تراتوما محسوب می‌شود.
حاجی‌پور افزود: نانوذرات همچنین می‌توانند کارایی پیوند عضو، به‌ویژه پیوند قلب را افزایش دهند. معمولا داروهای مهارکننده سیستم ایمنی که بعد از پیوند قلب به بیمار خورانده می‌شود، لنفوسیت‌های "تی" (T) را نیز غیرفعال کرده که این عمل باعث ایجاد عفونت، سرطان و یا بروز بیماری‌های دیگر می‌شود.
به گفته محقق این مطالعات، امروزه برخی نانوذرات به طور اختصاصی سلول‌های "میلوئید" را غیرفعال می‌کنند، بدون آنکه تاثیری بر لنفوسیت‌های T داشته باشند. نانوذرات همچنین می‌توانند به طور اختصاصی "منوسیت" و "ماکروفاژ"های اطراف ناحیه پیوند را هدف قرار داده و مانع از تحریک سیستم ایمنی و التهاب در ناحیه پیوند شوند.
وی با بیان اینکه برخی نانوذرات خواص آنتی اکسیدان قوی دارند و بعضا از آنها جهت رساندن آنتی اکسیدان‌ها به محل آسیب قلبی استفاده می‌شود، اضافه کرد: نانوذرات به دلیل دارا بودن اندازه کوچک و توانایی عبور از سدهای بیولوژیکی بدن، ابزار مناسبی جهت رساندن هدفمند داروها و نشانگرهای تشخیصی به محل آسیب در قلب محسوب می‌شوند.
حاجی‌پور ادامه داد: علاوه بر آن علم نانوتکنولوژی فرصت مناسبی برای افزایش کیفیت درمان بیماری‌های قلبی به روش ایمونوتراپی فراهم کرده است. امروزه نانوذراتی ساخته شده‌اند که به طور اختصاصی می‌توانند پلاریزاسیون ماکروفاژهای اطراف محل آسیب دیدگی قلبی را از M۱ به M۲ تغییر دهند و از این طریق واکنش التهابی را کاهش داده و باعث ترمیم ناحیه آسیب دیده شوند.
وی اظهار کرد: در این مقاله اثرات تخریبی و یا مضر احتمالی نانوذرات بر قلب نیز به طور دقیق مورد بررسی قرار گرفت و نشان داده شد که چگونه نانوذراتی که جهت اهداف درمانی استفاده می‌شوند، ممکن است اثرات زیان‌باری نیز بر قلب اعمال کنند.
