فکرشهر: برای یافتن این که چرا اولین مواجهه جامعه ایرانی با هر پدیده‌ای شوخی و طنز است باید به این نکته اشاره کنیم که این موضوع معلول ناتوانی بدنه جامعه برای رساندن پیامش به مجموعه تصمیم‌گیر و سیاست‌گذار است.
به گزارش فکرشهر، جعفر بای، آسیب‌شناس اجتماعی، در یادداشتی در روزنامه جام جم نوشت: «رومان رولان، نویسنده فرانسوی معتقد است ۹۰ درصد شوخی‌ها جدی است و آن قدر هم جدی است که لباس شوخی به تن کرده است! همین گفته نشان می‌دهد هر امر شوخی حکایت از طنزگونگی و تمسخر ندارد و این شوخی‌ها بیانگر حقیقتی هستند که حالا در لباس متفاوتی عرضه می‌شوند.
برای یافتن این که چرا اولین مواجهه جامعه ایرانی با هر پدیده‌ای شوخی و طنز است باید به این نکته اشاره کنیم که این موضوع معلول ناتوانی بدنه جامعه برای رساندن پیامش به مجموعه تصمیم‌گیر و سیاست‌گذار است.
وقتی رسانه‌ها حرف شهروندان را آن طور که باید انعکاس نمی‌دهند، وقتی شکاف بین سیاست‌گذاران و شهروندان افزایش پیدا می‌کند، این موضوع خودش را در حجم بالای شوخی با هر پدیده‌ای نشان می‌دهد. دلیل ابتدایی این رفتار از سوی شهروندان را باید به این نکته نسبت دهیم که آنها چاره‌ای جز تخلیه روانی با شوخی و تمسخر هر اتفاقی را ندارند.
ماهیت اساسی طنز اغراق در یک مساله است. شهروندان وقتی نمی‌توانند مطالبات خودشان را با زبان حقیقت بگویند آن را در قالب شوخی و کاریکاتور بزرگ‌نمایی می‌کنند. نکته در این است که مسئولان و تصمیم‌گیران نباید به این شوخی‌ها بخندند و بدتر از آن نباید با تمسخر پنداشتن آنها از کنار این موضوع بگذرند؛ چرا که این شوخی‌ها به نوعی یک فریاد خاموش و اعتراض برجسته است.
از سوی دیگر مواجهه طنزآلود شهروندان با موضوعات اجتماعی را نمی‌توان مرتبط با بی‌تفاوتی آنها نسبت به جامعه تعبیر کرد. به این معنا که نمی‌توانیم این نوع مواجهه را دلیلی بر افزایش بی‌تفاوتی جامعه بدانیم. این نمایش هنرمندانه اتفاقا حکایت از تعلقات اجتماعی شهروندان دارد؛ تعلقاتی که البته در مرحله آخر تاب‌آوری شهروندان قرار دارد. به این مفهوم که شوخی آخرین مرحله از حس تعلق افراد به جامعه خودشان است.
فلسفه درآمیختگی هنر با رمز یا رمزینه‌سازی هنر همین نکته است؛ این که وقتی افراد به واسطه دلایلی نمی‌توانند حرفشان را به مسئولان برسانند اقدام به نمادسازی می‌کنند؛ به این مفهوم که در لباس هنر رمزنگاری می‌کنند تا حرفشان را در قالب آن رمز و نماد عنوان کنند. بی‌توجهی به این نوع مواجهه شهروندان و شوخی‌انگاری تصمیم‌گیران در رابطه با نمادسازی‌ها منجر به تبدیل این شوخی‌ها به خشم می‌شود.»
