اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دشتستان؛ تبلور مدیریت ناکارآمد در هشت سال گذشته

فکرشهر ـ نام محفوظ: روز و هفته گردشگری را پشت سر گذاشتیم، هفته ای که معمولا در همه دنیا گرامی داشته و از این فرصت برای معرفی و توسعه صنعت گردشگری بهره لازم برده می شود. این مهم در بسیاری از استان ها و شهرستان های کشورمان نیز به نحو شایسته ای انجام می شود و برنامه هایی به همین مناسبت و برای شناساندن جاذبه های تاریخی، فرهنگی و هنری به مرحله اجرا گذاشته می شود. اما در شهرستان دشتستان اگر از چند برنامه که به همت یکی از سازمان های مردم نهاد فعال در این زمینه برگزار شد، فاکتور بگیریم، فعالیت خاصی انجام نشد تا همچون هشت سال گذشته، این سوال مطرح شود که اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دشتستان چه می کند و به ویژه در هشت سال قبل و ریاست کنونی، چه عملکردی داشته است؟

برای مثال در همین زمینه، می توان عملکرد این اداره را بر اساس عنوان آن یعنی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به طور خلاصه مورد بررسی قرار داد تا بدانیم قراردادن افراد غیرمتخصص، ناکارآمد و بدون دانش در رأس یک مجموعه تخصصی چه تبعاتی به دنبال دارد:

1. میراث فرهنگی: در سال های گذشته تعداد زیادی از شهرستان ها و استان های کشورمان فعالیت های گسترده و برنامه های متعددی را برای حفظ، پاسداشت و معرفی میراث فرهنگی اعم از ملموس و غیرملموس خود داشته اند، از «قلیه ماهی و للک» و کشتی سازی تا نوحه خوانی و قبرستان ها و آثار باستانی در همین استان بوشهر و صدها نمونه مشابه در جای جای کشور؛ و حال مقایسه کنیم وضعیت اسف بار آثار فرهنگی، تاریخی و باستانی شهرستان دشتستان در این هشت سال را با آنچه در دیگر نقاط کشور در حال انجام است.

از همه بدتر این که همه این ها هم به دلیل نبود بودجه و اعتبار نیست؛ برای نمونه، از سال 1395 برای تملک اراضی در حریم «گوردختر» و «کوشک اردشیر» در بخش «ارم»، در کمیته برنامه ریزی شهرستان اعتباراتی در نظر گرفته می شود ولی در پنج سال گذشته، میراث فرهنگی دشتستان حتی نتوانسته یک ریال از این اعتبار را جذب نماید تا امروز شاهد آن باشیم که تا فاصله یک متری این آثار بی نظیر باستانی، توسط کشاورزان زیر کشت برود و خطر تخریب این آثار بیش از پیش احساس شود.

بی توجهی آقای رییس میراث دشتستان، به آثار تاریخی دشتستان به همین موارد محدود نمی شود، همین وضعیت را در دیگر اماکن تاریخی شهرستان مثل «کاخ چرخاب» و «کاخ بردک سیاه» هم می بینیم، ولی بی توجهی آقای «سعادت» به «کاروانسرای مشیرالمک»، خود قصه ای جدا دارد. اثری تاریخی در مرکز شهر برازجان که به عنوان یکی از نمادهای اصلی هویت و اصالت این شهر و مردمانش به شمار می رود و از قضا، محل استقرار اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دشتستان است و سالهاست هیچ اقدام قابل توجهی برای مرمت و بازسازی آن انجام نشده است و اگر بخواهیم درست تر بگوییم، شاید بهتر است بگوییم بیشتر فعالیت ها در جهت تخریب آن بوده است و نمونه اش را هم می توان در ساخت و سازهای اطراف کاروانسرا و سکوت مسوول میراث مشاهده کرد که اگر نبودند رسانه ها و فعالین این حوزه، هرگز متوقف نمی شد.

اگرچه در هفته های اخیر، اقداماتی از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر برای ثبت این کاروانسرای بی نظیر در فهرست آثار تاریخی «یونسکو» انجام شده است ولی این دلیلی برای نادیده گرفتن بی توجهی سال های گذشته مسوول اداره میراث دشتستان به این کاروانسرا نمی شود.

شاهکار آقای «سعادت» را باید در وضعیت «پل تاریخی مشیر» ببینیم؛ پلی تاریخی که در دوران مدیریت ایشان نسبت به گذشته شرایطی بسیار بدتر را به خود دیده است و به نظر می رسد در صورت بارندگی شدید در زمستان پیش رو، به طور کامل از بین خواهد رفت و ای کاش ایشان پاسخ می داد که در این سال ها، چه اقدامی برای نگهداشت و مرمت این پل انجام داده است؟

2. صنایع دستی: در حوزه صنایع دستی به ویژه حفظ، معرفی و آموزش این «هنر- صنعت»، علیرغم حرکت خوبی که در سطح کشور و استان صورت گرفته، ولی در شهرستان دشتستان به جز فعالیت های جسته و گریخته ای که توسط بخش خصوصی، هنرمندان و سازمان های مردم نهاد انجام شده است، برنامه مدون و منسجمی را شاهد نبوده ایم و این خود شاهدی است بر ضعف مدیریتی و ناکارآمدی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان دشتستان.

3. گردشگری: شهرستان دشتستان با برخورداری از آثار تاریخی بیشمار و فاخر، مناظر طبیعی، جاذبه های فرهنگی متنوع و آب و هوای متفاوت در بخش های «ارم» و »بوشکان»، نسبت به سایر نقاط استان ظرفیت های بالقوه فراوانی برای تبدیل شدن به قطب گردشگری استان بوشهر را در خود دارد، ولی متأسفانه به سبب عدم وجود دانش، تخصص و برنامه ریزی مناسب آنچنان که باید از این پتانسیل ها استفاده نشده است و اگر بگوییم حتی نسبت به سایر شهرستان های استان بوشهر هم عقب مانده ایم، سخنی به گزاف نگفته ایم. توسعه گردشگری در دشتستان می تواند ضمن شناساندن غنای فرهنگی شهرستان به سایر هموطنان و حتی هم استانی ها، زمینه را برای توسعه اشتغال پایدار به ویژه در نقاط روستایی فراهم کند که لازمه تحقق این مهم وجود مدیری لایق، خلاق، دارای دانش و توانمند است که در این هشت سال، دشتستان از داشتن آن بی بهره بوده است.

بی شک رسیدن به شرایط مناسب در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در کوتاه مدت ممکن نخواهد بود ولی تغییر در مدیریت این اداره و انتصاب فردی نه بر اساس رابطه خویشاوندی بلکه بر مبنای دانش، تجربه و تخصص می تواند سرعت حرکت در این مسیر را افزایش دهد و شاید از زبان «سعدی شیرازی» بهتر بتوان این موضوع را گفت، آنجا که می فرماید:

به خردان مفرمای کار درشت
که سندان نشاید شکستن به مشت
نخواهی که ضایع گردد روزگار
به ناکار دیده مفرمای کار.