فکرشهر: عضو شورای شهر برازجان با ارسال مطلب زیر، دلایل خود برای پیشنهاد « آغاز موسم گرده افشانی درخت نخل » را مفصل تشریح کرده است.
\n\n
به گزارش فکرشهر، در مطلب هادی کفاش آمده است:
\n\n
(بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ)
\n" مناسبت روز برازجان "
\n 12 اسفندماه – آغازموسم گردافشانی درخت نخل (pollination)
\nفَأَنْشَأْنا لَکُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِّنْ نَّخِيلٍ وَ أَعْنابٍ لَّکُمْ فِيهَا فَواکِهُ کَثِيرَةٌ وَ مِنْهَا تَأْکُلُونَ (آیه 19 سوره مؤمنون)
\n\n
پس برای شما به وسیله آن (آب رحمت ازآسمان) باغهایی از درختان خرما و انگور پدیدار کردیم که در آنها برای شما میوه های فراوان است و از آنها تناول می کنید.
\n\n
دیار دشتستان به مرکزیت شهربرازجان با دارا بودن نخل های برافراشته زمرّد پوش که نماد و نگین این شهرستان بحساب می آید و انبوه نخلزارهای وسیع و منظم آن که در ورودی های شهر، دورنمایی خیره کننده و سیما منظری آرام بخش را پدید آورده و جلوه نمایی می کند، از لحاظ سطح زیر کشت نخل و تولید خرما حایز رتبه نخست در کشور می باشد و خرمای کبکاب آن، پرفروش ترین و مرغوب ترین کیفیت محصول را به خود اختصاص داده است. تنوّع ارقام میوه این درخت زندگی در این اقلیم بحدی گسترده است که پیشنهاد تشکیل بانک ارقام مطرح و در حال انجام است. اهمیت و ارزش تغذیه ای و درمانی خرما بر هیچ کسی پوشیده نیست. خرما منبع غنی از قند، املاح معدنی و ویتامین ها می باشد و پیشینه دینی - تاریخی زیادی دارد، تاجائیکه مورد سفارش خداوند در قرآن کریم و توصیه انبیاء الهی و ائمه اطهار(ع) و بزرگان مکتب و حکمت است که بعضاً به این کار شریف یعنی کاشت، داشت و پرورش نخلستان مبادرت داشتند.
\n\n
نخل به دلیل تحمل شرایط سخت محیطی نظیر کم آبی، گرما و سرما، مظهر پایداری و بردباری، سخاوت و قناعت، سرافرازی و صبوری و نشان از منش و روحیه فداکاری و مقاومت، تعصب و غیرت و عشق به مرزوبوم و یادآور استکبار ستیزی و ضدیت با استبداد و استثمار مردمان نخل قامت این دیارکهن است که حاصل آن آمارعزّت بخش شهیدان در خون تپیده انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و قامت همیشه استوار جانبازان و ایثارگران این شهر پُرآوازه است که همواره مایه افتخار و مباهات اخلاف و اسلاف هستند.
\n\n
درخت نخل، درخت عجیبی است، چیزی شبیه به آدمیزاد؛ و بی جهت نیست که نزد عده ای و در مناطقی واحد شمارش آن همچون آدمیان نفر است؛ زیرا براین باورند خالق هستی از باقیمانده خاکی که انسان را آفریده، درخت نخل را خلق، پس آن را باشگون و باعث خیر و برکت دانند. از دیگر وجوه تشابه آن به انسان اینکه درخت نخل در 16 سالگی بالغ و ثمر می دهد و عمر آن تا صد و گاهی صدوبیست سال می رسد و در پیری، دندان نخل که «تَوَختَک» نامیده می شود می ریزد؛ اگر چوب نخل را بسوزانند هیچ زغالی ندارد بسان گوشت آدمی. برخی این درخت را عمه انسان نامند زیرا بر این پندارند همانگونه که عمه در قبال برادرزاده اش دلسوز، مهربان و بخشنده است، درخت نخل نیز با تمام وجودش و همه اجزاء و ثمرش آدمی را منتفع می سازد. که در این خصوص امام صادق (ع) می فرمایند: «درباره ی عمه تان نخل که در آفرینش، خواهر آدم است به نیکی سفارش کنید که آن از گِل آدم آفریده شده است.» {2}
\n\n
در«نَزهه القلوب» نوشته حمداله مستوفی به سال740 هـ. قمری آمده است: «نخل شجره مبارکه است، به آدمی نیک ماند به طول و راستی قد و امتیاز ذَکَر و انثی و لیف آن به موی آدمی ماند و دیگر آنکه بر یکدیگر عاشق شوند و این همه صفات انسانی است.» چنانچه در هنگام جابجایی، سر نخل صدمه ببیند خشک می شود، چون در سر نخل ماده ای وجود دارد به نام «کَچ» که گویی مغز آدمی است.
\n\n
خواجه نصیرطوسی نیز در کتاب «اخلاق ناصری» گفته است: «اگر آب از سر نخل بگذرد می میرد، سر هر درختی را قطع کنند بار و برگشان بیشتر می شود اِلا نخل را که اگر سر این درخت را قطع کنند می میرد، همانند انسان» بنابراین مهم نیست ریشه اش در خاک سالم باشد، نخل بی سر می میرد؛ دراین باره دکتر کریم مجتهدی استاد فلسفه دانشگاه تهران معتقداست: «فرهنگ مثل درخت نخل است، مهم نیست ریشه ات هزاران سال در خاک تاریخ است، مهم این است که سرت هم سالم باشد، یعنی نمودِ فرهنگیِ امروزِ جامعه ات هم سالم باشد، اگر فرهنگ امروز جامعه ای بیمار شد، آن فرهنگ می میرد، ولو هزاران سال ریشه داشته باشد...» {3}
\n\n
ذکر نام درخت خرما در مصحف شریف، چون قرآن کریم، انجیل و تورات، درفرامین رهبران دینی و آثار دانشوران علم و ادب، اهمیت و ارزش این درخت و میوه بهشتی را مبرهن و آشکار می سازد؛ پروردگار دانا در قرآن برای نخل جایگاه و تقدّس ویژه ای قائل است، بطوریکه به نام نخل بیش از همه ی درختان در20 آیه شریفه به شرح ذیل اشاره شده است:
\n(بقره 266- انعام 99و141- رعد 4- نحل 11و67- اَسرا 91- کهف 32- مریم 23و25- طه 71- مؤمنون 19- شعراء 148- یس 34- ق 10- قمر 20- رحمن 11 و 68- حاقّه 7- عَبَس 29)
\nبراساس آیات شریفه 23 و 25 سوره مبارکه مریم، خداوند غذای حضرت مریم را بعد از تولد حضرت عیسی (ع) خرما قرار داد که کنون دانشمندان نیز برآن اذعان دارند که این میوه، یکی از بهترین غذاها برای زنان بعد از وضع حمل است.
\n\n
درپاره ای از احادیث اسلامی در وصف خرما نقل است:
\nپیامبراعظم (ص) می فرمایند: «مَثَل مؤمن مانند نخل است که سرما وگرما برگش را نریزد.» {4} همچنین فرموده اند: «خرما خستگی را رفع و آدمی را از سرما حفظ و او را سیر می کند و هفتادو دو دَر از شفا به روی انسان می گشاید.» خرمای مورد علاقه ی آن حضرت «عَجوِه» نام داشت. {5}
\nحضرت علی (ع) در 25 سال عُزلت و خانه نشینی، به حفاری قنات و درختکاری مشغول بودند و شصت هزار اصله ی نخل کاشتند. برحسب فرمایشی از ایشان: «کام کودکان خویش را با خرما بگشایید، پیامبر با حسن وحسین چنین نمود.» {6}
\nامام حسن (ع) در توصیف خرما می فرمایند: «باد شمال آنرا تلقیح می کند و بادجنوب آنرا برون می دهد و خورشید آنرا می پزد و ماه خوشبویش می سازد.» {7}
\nواما دربیان برخی اندیشمندان و مورخین، ذکریای قزوینی مؤلف کتاب «عجایب المخلوقات» می نویسد: «نخل درختی مشهور و مبارک است و ازعجایب او آنکه نباشد اِلا در دیار اسلام و بلاد گرمسیر و درخت خرما از نعمت هایی است که باریتعالی، اهل اسلام را بدان کرامت کرده است.»
\nآرنولدویلسن مؤلف کتاب «خلیج فارس» می گوید: «درخت خرما چنان که ویلکاک می نویسد، همان درخت حیات است که نام آن در تورات آمده و این درخت مفید، یکی از مهمترین عوامل زندگانی انسان اولیه در آن دوره و در اعصار بعدی می باشد که کشت آن نیاز به سررشته و اطلاع کامل دارد.»
\nاز تعابیر خواب خرما، حضرت صادق (ع) می فرمایند: «دیدن خرما در خواب، مال حلالی است که از شخصی بزرگوار بدست آمده، و دیدن خرمای تازه دلیل بر روشنی چشم و فرزند صالح است.»
\nابن سیرین می گوید: «خرما در خواب مال و دارایی است، اگر ببیند خرما می خورد اگر اهل علم باشد علمش و اگر تاجر باشد مالش زیاد می شود، اگر ببیند خرما خورد و هسته ی آنرا انداخت اگر اهل علم باشد احکام شریعت را انجام می دهد، و اگر تاجر باشد از خیانت دور است.» {8}
\n\n
قدرو قداست درخت نخل و لزوم حفظ و نگهداری آن از نظرگاه سیاستگذار جنایی و قانونگذار کیفری نظام جمهوری اسلامی ایران نیز مغفول و پنهان نمانده، تاجائیکه در ماده 685 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات تصریح داشته: «هرکس اصله ی نخل خرما را به هرترتیب یا هروسیله بدون مجوز قانونی از بین ببرد یا قطع نماید به سه تا شش ماه حبس یا یک میلیون و پانصد هزار تا سه میلیون ریال جزای نقدی یا هردو مجازات محکوم خواهد شد.» با این توضیح که قانونگذار در ماده 686 قانون یاد شده، ضمانت اجرای کیفری و مجازات کلیه درختان موضوع ماده یک قانون گسترش فضای سبز را احصاء، ولی درخت نخل را نظربه بایستگی آن، از سایر گیاهان و درختان سوا و ماده قانونی علیحده و مختص آن وضع کرده است.
\n\n
دشتستان بزرگ و شهربرازجان دیرزمانی است بعنوان قطب بلامنازع کشاورزی در گنجینه استان بوشهر و یکی از مراکز مهم و استراتژیک تولید محصولات متنوع کشاورزی در سطح کشور مطرح و صاحب نام بوده است، که ساکنینش این درخت پُر عُمر و ثمر را زراعت و ثروت خویش دانسته و در حفظ و بسط آن حرکت و حمیت داشته اند و حتماً به یاد دارند که درگذشته، این درختِ همیشه سبز و خرم را «سیّد سبز» می نامیدند. والبته نسبت به نخلی که ثمر نمی داد آداب خاصی داشتند: 1- عروس نخل: بدین صورت که پیراهن آخرین عروس سال را بر تنه آن نخل پوشانده و دور آن به پایکوبی می پرداختند. 2- ترساندن نخل (زَهله مُخ بردن): که با تبر و تیشه سراغ نخل می رفتند و آنرا تهدید می کردند که در صورت ثمر ندادن، تو را قطع خواهیم کرد.
\n\n
در سالهای قحطی، مردم برازجان دربقعه ی امامزاده نورعرش الله (ع) جمع می شدند و می خواندند:
\n" نورعرش الله بارون میخیم - علی ولی الله بارون میخیم "
\nیا باهمراهی مردم روستاهای حومه، مراسم قبله دعا برگزار می کردند، با این ترتیب که یک مَشک خالی و یک آسیاب کوچک (به گویش محلی آسَک) و یک مرغ کُورچ (به زبان محلی کُوروک) روی دوش می گذاشتند و به سمت قبله حرکت می کردند؛ ابتدا مراسم را با چاووش خوانی و صلوات آغاز و سپس اشعاری بدین شرح سر می دادند:
\n" کُنار سوزِ بوالحیا - بارونِ وِل کُو تابیا / میخیم بریم قِوله ی دعا - بلکَم خدا رحمش بیا
\nآسَکِ ما جوُ میخا - مشکول ما اوُ میخا / ای خدا ما گُشنمونه - لِنگِ آسک کولمونه
\nاُور تو آسمون نیسی - گندم شی زمین پیسی / الله تو بزن بارون - سی مانه عیال دارون "
\nشغل 90 درصد اهالی دشتستان قدیم، کشاورزی و دامپروری بوده که امروزه با گسترش شیوه های نوین کشاورزی 32 هزار خانوار این منطقه بطور مستقیم از کشاورزی ارتزاق می کنند که بر اساس آمار 45 هزار خانوار دشتستان حدود 1/71 درصد در امر کشاورزی و دام اشتغال دارند.
\n\n
عمده فعالیتهای بخش کشاورزی شامل باغبانی، دامپروری، زراعت، پرورش زنبور، گل و گیاهان زینتی، گیاهان دارویی، کِشت های گلخانه ای، صنایع تبدیلی، صنایع دستی، کارگاه های تولیدی و بیشترین کارآفرینی زن روستایی می باشد. علاوه براین، وجود اراضی حاصلخیز، چشمه ها و رودهای روان، وجود دانشکده کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و ایستگاه کشاورزی کشوری خرما و از طرفی شهرت انواع میوه ها، سبزیجات و مرکبات دستاورد این آب و خاک در جای جای میهنمان مانند: خرما، رطب، کاهو، گوجه، کُنجد، گندم، تنباکو و... معرِّف رونق کشاورزی و اصالت کسب وکار شرافتمندانه مردان و زنان سختکوش این خطه بعنوان پیشه و میراث نیاکانشان می باشد.
\n\n
زمان پیدایش درخت خرما از دوران دوم زمین شناسی آغاز شده، اما قدمت پی بردن انسان متمدن به ارزش غذایی خرما و کاشت آن به 6 هزار سال پیش از میلاد مسیح می رسد و احتمالا هیچ درخت میوه ی دیگری در آن زمان بجز درخت خرما در جایی کاشته نمی شده و شاید به همین علت، خرما همیشه با تمدن و فرهنگ بشری همراه بوده است. در ممالک مختلفی، شاخه نخل را علامت صلح، خرما را نذر پرستش خدایان و هدیه ای شایسته برای شاهان، ونشان نخل را بر روی مُهر امضای خود می کشیدند. ثعالبی نیشابوری می گوید: نخستین کسی که درخت خرما کاشت، انوش بن شیث بن آدم بوده است. ومحمدبن جریرطبری، مبدأ پیدایی خرما را همزمان با استقرار حضرت آدم در کره زمین دانسته است. {9}
\n\n
براساس شواهد باستان شناسی تاریخچه کِشت نخل خرما در ایران بیش از 6 هزار سال است؛ بعضی دانشمندان مبدأ اصلی پیدایش این درخت را در آسیا، کرانه های خلیج فارس و جنوب غربی ایران و گروهی دیگر آفریقا و قاره هند می دانند؛ در حال حاضر درخت خرما درهر5 قاره دنیا و در بیش از 30 کشور کشت و مورد بهره برداری قرار دارد. استان بوشهر با بیش از 34هزارهکتار سطح زیر کشت نخیلات و بالغ بر6 میلیون اصله نخل با تولید سالانه 155هزار تُن خرما و پیشینه زراعی چندین هزار ساله یکی از مهمترین مناطق خرماخیز کشور قلمداد می شود؛ که شهرستان دشتستان به تنهایی 70 درصد نخیلات و تولیدخرما را به خود اختصاص داده است. {10} بطوریکه محققین انواع نخل های دشتستان را بیش از 90 گونه معرفی کرده اند. {11}
\n\n
این شهرستان درمقایسه با سایر کشورهای تولید کننده خرما، بیش از یازده کشور دنیا تولید دارد؛ و 1/8 تولید مصر، 1/7 تولید عربستان، 1/6 تولید عراق، 1/3 تولید پاکستان، 1/3 تولید الجزایر و 1/2 تولید لیبی و مراکش و بیش از 3 برابر تولید کشورآمریکا و 1/7 تولید کشورمان ایران، خرما تولید می کند. {12}
\n\n
موقعیت ممتاز برازجان از روزگار کهن مورد توجه اقوام ماقبل تاریخی بوده است؛ این شهر باستانی، با 1538هکتار وسعت وحدود 110هزارنفر جمعیت، در65کیلومتری شمال شرق بندربوشهر، بعنوان دومین شهرمهم و بزرگ استان محسوب می شود؛ سابقاً در جنوب آن رودخانه ی معروف آردو یا آردی از دامنه های کوه گیسکان سرچشمه می گرفته ولی امروزه خشک و به صورت مسیل درآمده است و پیرامون خود تپه های باستانی متعددی را دربرداشته که همگی از بقایای مسکونی ماقبل تاریخ تا دوره ی تاریخی است و تاکنون از دید بیشتر متخصصان و باستانشناسان به سبب وجود حائل نخلستان پنهان مانده است. {13}
\n\n
فرصت الدوله شیرازی به سال 1313 ه. قمری در کتاب آثارعجم خود می نویسد: «برازجان گرمسیراست در سمت غربی شیراز، حاصلش غله و خرما، آبش از چاه و باران می باشد.» {14}
\nپرورش درخت نخل و نخلداری و بهره وری از فرآورده های آن نقش اساسی و مؤثری را در کسب روزی حلال، اقتصاد و امرارمعاش ساکنان این منطقه به عهده دارد به نحویکه در طول سال محصولات تولیدی گوناگونی روانه بازارهای داخلی و خارجی می شود.
\n\n
طبق یک ضرب المثل کهن عربی، فواید درخت خرما به اندازه تعداد روزهای سال است؛ بدین جهت به گونه هایی از محصولات اصلی و جانبی آن به اختصار اشاره می شود: میوه لذیذ و مقوی - شیره خرما یا دوشاب (دشو) و پنیر- از برگهای آن در ساخت سایبان - کِپَر - حصار در نگهداری مرکبات از سرما و گرما و آفت، نور و حمله حیوانات - در بافت حصیر و طناب - سبد - زنبیل - سفره - غربال و بادبزن - کلاه و کفش - خورجین و قالیچه و سجاده - از الیاف آن ابزار صیادان، ملاحان و باده نشینان - ظروف نگهداری خرما - جارو از پَنگ - از برگ های جوان، اشیاء دستی بسیار ظریف و از برگ های سبز در ساخت پَروند برای بالا رفتن از این درخت - چوب آن در ساخت خیمه و خرگاه - قفس پرندگان - قایق - سوخت رایگان و مناسب از برگهای خشکیده - شکر و قند مایع در تولید انواع شکلات و شیرینی - اسانس خرما در صنایع نوشابه سازی و رنگهای شیمیایی خوراکی - در صنایع کاغذ ونئوپان و فیبرسازی - آرد هسته آن در نوعی نان سنتی یا خوراک دام - سرکه و عرق تارونه بسیار خوشبو در رفع بیماری های قلبی و مداوای گرمازدگی را می توان در شمار ثمرات و منافع این درخت محلی و منحصر به فرد بحساب آورد.
\n\n
در ارزش و خواص دارویی و درمانی این میوه شفابخش مطالب بسیار است؛ خرما دارای مقادیر زیادی (75 درصد) مواد قندی قابل جذب بدن است که این مواد بخوبی جذب شده و انرژی کافی برای سوخت و فعالیت بدن می سازد. و نیز به میزان کافی مواد چربی، پروتئین و املاح معدنی مانند: کلسیم، فسفر، پتاسیم، آهن و... دارد.
\n\n
کلسیم، وجودش برای بدن ضروری است و آهن، سازنده خون می باشد. وجود فسفر، فعالیت مغزی را زیاد و تشکیل دهنده مواد هورمونی و تکمیل کننده قوه باه است. وجود پتاسیم در تعادل ویتامین های بدن نقش مؤثری را دارا می باشد. خرما حاوی ویتامین آ، بوده که در فعالیت غدد بدن چه زن و چه مرد ضرورت داشته و نور چشم و فعالیت سلول ها را تشدید می کند. ویتامین ب، نیز قدرت عصبی و نیروی جسمانی را فعال نگه می دارد. خرما در پیشگیری بسیاری از سرطان ها مثل: سرطان کولون، معده و سیستم گوارش و... مؤثر بوده و مقوی سلسه اعصاب است. گرده گل نخل برای تهیه داروهای درمانی و به عنوان پودر نرم کننده پوست دست و صورت و علاج نازایی و پروستات بکارمی رود. البته خرما دارای قند زیادی است که زیاده روی در مصرف آن مضر به سلامت است. {15}
\n\n
کورنونسکی درکتابی که ویژه خرما نوشته می گوید: «برای آنکه خرما به خوبی برسد باید مدت شش ماه روزانه 29 تا 30 درجه سانتی گراد که حاصل جمع آن می شود 6000 درجه، حرارت از خورشید کسب کند، در حالیکه تنها 3000 درجه صرف رسیدن گندم می شود؛ از اینرو خرما یکی از ذخیره کننده های نیرو وانرژی برای رفع احتیاجات انسان خصوصاً کودکان می باشد. {16}
\nگرده افشانی ازمهمترین وحساس ترین عملیات زراعتی نخیلات است و تأثیر بسیار مهمی در دستیابی به محصولی مناسب از نظر کیفیت و کمیت آن دارد؛ تاجائیکه برای بدست آوردن میوه خوشمزه خرما، رساندن گرده درختان نر به گل های ماده ضرورت دارد که این عمل گردافشانی (بو دادن - بو دَوون - گُشن) بعنوان یکی از مراحل دشوار ثمردهی درخت خرما از زمان بسیار قدیم بصورت دستی توسط نخلکاران انجام می گرفته و به ازای هر 10 درخت ماده یک درخت نر کاشته می شود. بدین ترتیب که با شروع فصل بهار و ظهور شکوفه های اساطیری گل خرما که نوید بخش فصل جدیدی در تولید و رویش و زندگانی است، فعالیت های حیاتی گیاه از قبیل گرده افشانی، لقاح و سرانجام تشکیل میوه آغاز می شود؛ اما بارور شدن این درخت کمی متفاوت تر از سایر درختان و گیاهان است. زیرا هم گل آذین نر و هم گل آذین ماده در غلاف های بزرگی بنام اسپات (غلاف - دول - تاره) قرار دارند که با جداکردن خوشه های نر و بالا رفتن از درخت، اقدام به تکاندن آن بر روی گل آذین های ماده می کنند و قسمت های کوچکی از خوشه های نر را در بین گل های ماده قرار می دهند و دور آن را با برگ نخل یا تکه پارچه ای می بندند تا روی زمین نیفتد تا اینکه با بازشدن تدریجی گل های ماده، دانه های گرده در اثر وزش باد و تکان خوردن رها شده و با قرار گرفتن بر روی گل های ماده، عمل لقاح و باروری انجام گیرد؛ و با پشت سر گذاشتن گرمای خرماپِزون و مراحل گوناگون از پَهَک خارک و رطب، ثمر مُخ به خرما تبدیل شده و آماده چیدن در اواخر شهریورماه می شود.
\n\n
در اینجا لازم است بیان کنیم، که خداوندعلیم در آیه سوم سوره مبارکه رعد به نر و ماده بودن گیاهان اشاره داشته است؛ و در اواسط قرن 18 میلادی گیاه شناس معروف سوئدی به نام «لینه» کشف کرد که تقریباً تمامی گیاهان جهان دارای اندام های نر و ماده هستند، اما این قاعده طبیعت را قرآن حکیم هزارو چهارصد سال قبل فاش ساخته که یکی از معجزات علمی این کتاب جامع زندگانی بشر و بیانگر عظمت خالق یکتا است.
\n\n
و اما موسم این همکاری مشترک انسان و طبیعت در مرحله ای نشاط آور و دل پذیر و اوایل بهار در فصل پیوند قلبهای سفید و جوانه های سبز می باشد که در این ایام بازوان ساعی و همّت عالی مردمان این سامان در فراهم ساختن تمهیدات تولید خرما در خور ستایش و تماشای چترسبز درختستانهای نخل و استشمام رایحه مصفای آن خالی از لطف نیست؛ که بس جلوه ها دارند گوناگون نخلهای باشکوه بارور در کشتخوان ها.
\n\n
نیمه اول اسفند، گُل آذین های درخت نخل شکوفا شده و آغاز تلقیح گل ها فرا می رسد به همین مناسبت، روز 12 اسفندماه، همزمان با آغاز موسم گرده افشانی درخت نخل را به نام روزبرازجان پیشنهاد نموده که همانا دربردارنده ی مبانی تاریخی، فرهنگی و اقتصادی بوده و مفاهیم معنوی و اعتقادی نیز در آن نهفته است؛ و گستره ی تحقیقاتی و تأثیرگذاری آن در ابعاد و حوزه های مختلف نظری و کاربردی قابل کنکاش و کارکرد می باشد.
\n\n
جهات تکمیلی دیگر در توجیه زمان پیشنهادی 12 اسفندماه به شرح ذیل مورد بررسی و مطمح نظر می باشد:
\n ماه اسفند، برازجان با وصف ترنّم دل انگیز طبیعت و هوای باطراوت و خاطره انگیز در ریزباران های منتهی به نوبهار وعید باستانی، همواره پذیرای خیل کثیرهموطنانی خوش ذوق می باشد که فرصتی بدیع را جهت حضور مهمانان نوروزی در همایش روز برازجان و آشنایی آنان با تمدن، فرهنگ، استعدادها و جاذبه ها و رسم ها و سنّت های دیرینه شهرمان در جوار آبهای نیلگون خلیج همیشه فارس فراهم می سازد که بس فرصتی ارزشمند و استثنایی است.
\n\n
روز 12 اسفندماه بهانه ای است بمنظور رجعت و گردهمایی برازجانیهای مقیم سراسر کشور در آیین پاسداشت روز شهر آبا و اجدادی خود که دیدارها را تازه و موجب صله ارحام است که صد البته قرارداشتن آن در آستانه عید نوروز احتمال استقبال و حضور را قوت می بخشد.(شبیه تجمع هرساله مردم روستای نی نیزک از أقصی نقاط در سرای امام زاده ابراهیم (ع)) که برگزاری جشنواره هایی با اهداف معرفی فراورده های خرما و غذاهای سنتی تهیه شده ازآن بهمراه اجرای برنامه های متنوع و نشاط افزای محلی وتکریم نام آوران ونخلکاران برتر و مسابقه و... با دعوت از مردم همه ی شهرها و بخش های شهرستان یاحضور درآن مناطق جهت همدلی و همزبانی در جذابیت و محتوای مناسبت آیینی این روز وایام می افزاید.
\n\n
12 اسفندماه به نام روز برازجان نزدیک به 15 اسفند است که در تقویم سالانه هجری شمسی روز درختکاری و آغاز هفته منابع طبیعی نیز نامیده شده است که این همزمانی با مناسبتی ملی و وحدت ملاک و وجه اشتراک آن در توسعه طبیعت و سرسبزی و خدمت به بشریت در خور اهمیت و تقارن و تناسبی خوش یُمن می باشد؛ و در آن روز می توان همه مردم را به کاشت هرکدام حداقل یک اصله نخل ترغیب نمود.
\n\n
روز 14 اسفند یعنی دو روز مابعد روز برازجان، در تقویم ملی مصادف است با روز « احسان و نیکوکاری» که از سجایا و خصایص بارز اخلاقی و رفتاری اهالی نیکو سرشت این خطه مِهرپرور می باشد براین اساس ایامی با قداست و با کرامت است.
\n\n
توجه به مقوله طبیعت و مرتبتِ محصولات کشاورزی وگزاردن شکر و سپاس به درگاه آفریدگاریکتا، اندیشه ای نامأنوس ویا رویکردی دور از ذهن نبوده وهمه اقوام از هرسرزمینی به فراخور ارزش های فرهنگی و احوالات سنتی خود به نحوی از انحاء بدان می پردازند؛ نظیر آیین بین المللی گلاب گیری در قمصرکاشان که ثبت جهانی گردیده، یا جشن برداشت زعفران در قاینات خراسان جنوبی ویا آداب ویژه و نمادین مردمان ریشه دار شمال در زمان جمع آوری خوشه های طلایی برنج از شالیزارها وحتی شیرازی ها که روز شهرشان را 15 اردیبهشت همزمان با شکوفایی بهارنارنج نام نهاده اند؛ و برازجان نیز در کنارهمه ی داشته ها و استعدادهای انسانی و اجتماعی از نعمت طبیعتی پُربار بی بهره نیست.
\n\n
از محسنات و آثار مثبت در تعیین این مناسبت، ضرورت حمایت از کشتکاران و باغبانان بومی و ترغیب مسئولین امر در بازاریابی مطمئن و بلندمدت به طرق برنامه ریزی علمی وکارآمد و اعطای آساینده ها وتجهیزاتی در بسته بندی بهداشتی وشکیل با تبلیغات مؤثراست؛ تااینکه نتیجه زحمت و رنج نخلداران ومنفعت مالی وارزی سرشار آن بجای خارجیان، واسطه ها و دلالان عاید خودشان گردد.
\nاز جهتی آیین گرده افشانی در راستای حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی کشورمان، قابلیت ثبت ملی وجهانی در سازمان یونسکو با اهداف تفاهم کشورهای نخل خیز اسلامی و دیپلماسی منجر به صلح از طریق میراث ناملموس را داراست. که البته با تأسیس بنیاد دشتستان شناسی می توان گامی مؤثرتر درمطالعه و معرفی ظرفیت ها واستعدادهای درخشانمان برداشت.
\n\n
پیشنهاد ارائه شده جهت نامگذاری روز برازجان (12 اسفندماه - موسم گردافشانی درخت نخل) از حیث زمان و ماهیت مناسبت آن پدیده طبیعیِ در شمار ظرفیتی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و گردشگری؛ نظر به دلایل و جهات مستند و مستدل پیش گفته، غالب معیارها و شاخصه های 13 گانه اعلامی مورد نظر شورای اسلامی شهر را تأمین و محقق می سازد و در مقایسه با 33 مناسبت پیشنهادیِ روزبرازجان، جامع تر و مقبول تر به نظر می رسد.
\n\n
درپایان شایان ذکراست، در راستای نامگذاری روزبرازجان، کمیسیون فرهنگی - اجتماعی شورا طی نشستی با حضور جمعی از مسئولین و اندیشمندان فرهنگی - اجتماعی به بررسی موضوع و جمع بندی پیشنهادات پرداخت که از بین 33 پیشنهاد ابرازی پس از رأی گیری (بدون رأی نمایندگان شورا) 4 مورد از پیشنهادات، حایز اکثریت آراء گردید و مقرر شد موضوع به نظرخواهی عمومی گذارده که در صورت وصولِ پیشنهادی جدید، به 4 مورد قبل اضافه و در جلسه شورا جهت انتخاب نهایی به رأی گذاشته شود که به جز پیشنهاد مشروحه در این نوشتار مورد تازه ای طرح و اظهار نگردید؛ و بالاخره این پیشنهاد با استعانت از 12 امام همام (ع)، درجلسه مورخ 12/7/1394 شورای چهارم، مورد وفاق و تصویب قرار گرفت.
\n\n
چهارگزینه ای که قبلا حایز رأی شدند به ترتیب عبارتند از:
\n سالروزی که برازجان از روستا به شهر ارتقاء یافته یا شهرداری درآن روز ایجاد شده است. (ارتقاء به شهر 1307- تأسیس شهرداری 30/9/1329)
\n روز تأسیس اولین دبیرستان (فرخی) برازجان. (خرداد 1314)
\n سالروز صدور فتوای جهاد علیه استعمارپیر توسط آیت الهج مجاهد برازجانی. (17/10/1294)
\n روزی که فرمانداری در دشتستان تأسیس شد. (آبان 1332)
\n\n
که ضمن احترام به پیشنهاد دهندگان و انتخاب کنندگان در نقدی مجمل بر آن موارد می توان گفت: در مورد مناسبت های اول، دوم و چهارم که یقیناً نباید آنها را بعنوان خصیصه یا رویدادی مختص و ویژه شهر برازجان دانست زیراکه اصولاً اکثر شهرها از روستا به شهر ارتقاء و تأسیس فرمانداری، شهرداری یا مدرسه ای در شهر امری بدیهی است و از طرفی معرِّف هویت یا واجد مبانی یا مفاهیم قابل پردازش نمی باشند؛ و از جهتی در تعیین این روز مهم می بایست نگاهی وسیع و افقی بلند و فراتر از مرز جغرافیایی شهر یا تحولاتی معمول و مقطعی داشت، فلذا پرداختن به موضوع مناسبت این روزباید مُعد طرح درسطحی کلان و مستعد تعمیم به افکار عمومی و جامعه جهانی وعام الشمول باشد؛ و نیز گزینه اول شامل دو مناسبت و ایام مختلف است که طرح آن بدین سیاق اشتباه بوده و نظر رأی دهندگان مبهم و مخدوش می باشد، و گزینه دوم تقلیدی از روز بوشهر، یعنی تأسیس مدرسه سعادت است و در مورد گزینه سوم، در جلسه کمیسیون اجماع دیدگاه حاضرین بدان تعلق گرفت که نامگذاری، به غیر از نام افراد انسانی باشد بهتر است؛ به این سبب که انتخاب از بین تعدّد مشاهیر و مفاخر فرهیخته ی بومی کاری بس دشوار است. که تحقیقاً برپایی نکوداشت و تقدیر از بزرگان شهرمان در مناسبت ها و ایام مختلف دیگر امری لازم می باشد؛ که در این مقال ازطرف برخی اعضای شورای اسلامی شهر برازجان، 17دی ماه را نیز بعنوان روز ملی «فتوا و جهاد» پیشنهاد می نمایم.
\n ( پیشنهاد و پژوهش از: هادی کفاش )
\n شهر امروز درخشنده تر ازجان شده است / شادی مردم این شهر دوچندان شده است
\n گرده افشانی هرسـاله ی نخلستانها / همزمان با نفس شهر گل افشان شده است
\n جشن فرزانگی نیمه ی اسفند گل است / که به حق نام خوشش "روز برازجان" شده است
\n (حسین دارند- شاعربرازجانی)
\n\n
\n\n
\nبه یاری یزدان وبا عزم پاک / ببندیم پیمان در این گرم خاک
\nو ثبت به تاریخ پیمان کنیم / یکی روز به نام برازجان کنیم
\nمیان ماه اسفند که کوه و کمر / در و دشت و صحرا همه سر به سر
\nبود سبز دامن همه بوم و بر / و از گل نهاده کلاهی به سر
\nدر این روز که افشاند آن کارگر / به باغ نخیلات گردی ز نر
\nبه حکم طبیعت و با صد هنر / وز آن می شود نخلها بارور
\nچه بهتر که این خرمین روز را / از ایام این روز پیروز را
\nبرابر به عقل و دل و جان کنیم / مزیّن به نام برازجان کنیم
\nبنامیم این روز را بعد ازین / به نام "برازجان" در ایران زمین
\n (علیرضا باباعلی-شاعربرازجانی)
\n\n
منابع:
\n1) قرآن کریم.
\n2) حسینی دشتی، سیدمصطفی. (پاییز1369). معارف و معاریف. جلد دهم، چاپ اول، ص107، قم: انتشارات اسماعیلیان.
\n3) مجتهدی، کریم. (1اردیبهشت1394). تأملی درامکانات جدیدعلوم انسانی، سلسله نشستهای علمی. تالارگفتگوی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
\n4) معارف و معاریف. ص107.
\n5) شیخ طبرسی، حسن بن فضل. (1370). مکارم الاخلاق. جلداول، ص365، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
\n6) محمدی ریشهری، محمد. (1385). دانشنامه احادیث پزشکی. جلداول، چاپ چهارم، ص679، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
\n7) معارف و معاریف. جلدسوم. ص175.
\n8) واعظی، سجاد. (1383). خرما درخت زندگی. چاپ اول، ص84، تهران: نشر آذینه گل مهر.
\n9) طبری، محمدبن جریر. (1353). تاریخ طبری، ترجمه: ابوالقاسم پاینده، جلداول، ص78، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
\n10) سایت خبری - تحلیلی فکرشهربرازجان. (یازدهم شهریور1394). مصاحبه بامعاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر.
\n11) قاسمی، حبیب. (تابستان1382). جغرافیای تاریخی دشتستان. چاپ اول، ص113، بوشهر: انتشارات موعوداسلام.
\n12) کاریزی، غلامعباس. (1371). بررسی امکانات وظرفیت های تولیدخرما درمنطقه دشتستان. مجموعه مقالات اولین سمینار خرما. چاپ اول، ص55، کرمان: انتشارات دانشگاه شهیدباهنر.
\n13) افشارسیستانی، ایرج. (تابستان1369). نگاهی به بوشهر. جلداول، چاپ اول، تهران: نسل دانش.
\n14) همان کتاب. جلد دوم، ص721.
\n15) واعظی، مصطفی. (تیر1374). تخمین تابع تقاضای خرمای مضافتی بم دراستان کرمان. ص61.
\n16) امین شیرازی، احمد. (تابستان1375). اسلام پزشک بی دارو. چاپ دوم، تهران: دفترانتشارات اسلامی.
\n
