فکرشهر- آرش علیزاده*: با نگاهی به تجربیات گذشته و ارزیابی عملکرد شورا و شهرداری ها و با بررسی نقایص و کاستی ها و خلأها موجود در شهر آنچه که بیش از همه خود نمایی می کند سیمای شهری است. امروزه بسیار اتفاق افتاده است که با دیدن نمای یک ساختمان یا مکان، احساسات متفاوتی داشته باشیم. احساس تحسین یا احساس مصونیت و اطمینان و یا حتی حقارت و افسوس. بطور کلی می توان سیمای شهری را با نمای ساختمان ها اعم از مسکونی، تجاری، اداری، باجه ها، ایستگاه های اتوبوس، کیوسک تلفن، روزنامه، نورآرایی معابر، فضاهای سبز و آب نماها در شب، تبلیغات اعم از ثابت و متحرک، وسایل نقلیه عمومی، ویترین و تابلوی مغازه ها، پوشش و آرایش شهروندان و بطور کلی ویژگی های کاربرد رنگ در فضاهای شهری عنوان کرد.
در نظام مدیریت و برنامه‌ریزی شهری، شهرداری مسئول مستقیم نظارت، کنترل و هدایت توسعه فضایی شهرها در چارچوب قانون و در راستای اهداف و راهبردهای طرح‌های توسعه شهری(جامع، تفصیلی و هادی) است و نقش مهمی در انتظام و سامان دهی فضایی شهرها بر عهده دارد. عدم توجه و اجرای تعدادی از بندهای مواد 55،92،110 قانون شهرداری ها یکی از مهم ترین عوامل ناهماهنگی ها و اغتشاشات بصری در شهر برازجان است.حال به اختصار به محتوای این مواد می پردازیم.
ماده55
بند2- تنظيف و نگاهداري و تسطيح معابر و انهار عمومي و مجاري آبها و فاضلاب
یکی از بزرگترین معضلات در هنگام بارندگی در شهر که امسال نیز شاهد آن بودیم طغیان کانال های دفع آب های سطحی است که مهم ترین دلیل آن عدم رعایت عمق و عرض و سطح مقطع مناسب در کانال ها مذکور می باشد.خیابان های فردوسی،شریعتی،شهید چمران،دانش آموز،شهید اسدی،حمزه سید الشهدا،بلوار آزادی(فرهنگیان) از جمله معابری هستند که نیازمند بازنگری دارند.
بند5- جلوگيری از گدايی و واداشتن گدايان به كار
دومین معضل نهادینه شدن فرهنگ تکدی گری در شهر می باشد. علاوه بر متکدیان پاکستانی، متاسفانه عده ای از همشهری هایمان نیز به این عمل روی آورده اند. امروزه شاهد گسترش این ضدارزش در میادین و تقاطع های شهری همچون چهار راه ثبت احوال، چهار راه مخابرات، تقاطع پاساژ استوار، میدان امام (ره)... این ناهنجاری یکی از عوامل بروز آشفتگی بصری خواهد بود.
انتظار می رود شهرداری همراه با دیگر دستگاه های مرتبط نسبت به تحقق این بند اهتمام جدی تری به خرج دهند. شهرداری ارومیه الگوی موفق درحل این مسئله بوده است که این امر لزوم تعامل و همفکری بیشتر با دیگر شهرداری ها کشور را روشن میسازد.
بند14- اتخاذ تدابير مؤثر و اقدام لازم برای حفظ شهر از خطر سيل و حريق و همچنين رفع خطر از بناها و و ديوارهای شكسته
عدم رعایت همین بند بود که در حادثه دل خراش زلزله دو سال پیش موجب مرگ هموطن عزیزمان بر اثر ریزش دیوار غربی ترمینال سابق شد. شهرداری می تواند با برخورد به موقع با مالکان از بروز همچین خسارت هایی جلوگیری کند.
ماده92
نوشتن هر نوع مطلبی يا الصاق هر نوشته‌ای بر روی ديوارهای شهر كه مخالف مقررات انجمن شهر باشد ممنوع است
آنچه که در واقعیت به آن می نگریم نقص پی در پی و بی شمار این ماده از سوی بعضی از اصناف و حتی اشخاص حقیقی می باشد. به خطر افتادن حقوق شهروندی و افزایش هزینه نگهداری برای شهرداری ها در پی الصاق خود سرانه بر روی دیوار ها و املاک دولتی از مهم ترین تاثیر این ناهنجاری بر فضای شهر می باشد.
ماده110
نسبت به زمين يا بناهای مخروبه و غير مناسب با وضع محل و يا نيمه تمام واقع در محدوده شهر كه در خيابان يا كوچه و يا ميدان قرار‌گرفته و منافی با پاكی و پاكيزگی و زيبايی شهر يا موازين شهرسازی باشد
عدم رعایت این ماده عامل اصلی آشفتگی بصری در اکثر شهرهای استان و بخصوص برازجان می باشد. طبق این ماده شهرداری موظف است بناهایی که در محدوده شهر به لحاظ کالبدی و معماری مغایر با موازین شهرسازی است و نمای نازیبا، نیمه تمام و مخروبه هستند را شناسایی کرده و با دادن اخطار به مالکین از آنها درخواست مرمت، دیوار کشی یا نرده کشی نماید. بطوریکه نمای مذکور منافاتی با معماری قالب شهر و اطراف خود نداشته باشد.در صورت سربازدن مالک خود شهرداری موظف به اجرایی این ماده است و هزينه آن را به اضافه صدی ده از مالك يا متولی و يا متصدی موقوفه دريافت نمايد.
از بین شهرداری استان تنها شهرداری بوشهر با اعمال این ماده توانسته است از ظرفیت های قانون شهرداری ها استفاده بسزایی ببرد. متاسفانه در شهر برازجان از ورودی شهر از سمت بوشهر با ساختمان های متروکه دولتی و غیر دولتی روبرو هستیم که چندین سال از کاربری سابق خود به دور افتاده اند وتنها و تنها آلودگی بصری شهر را افزایش داده اند.از جمله این بناها می توان به 2ترمینال مسافربری سابق، ساختمان بانک ملت سابق، ساختمان حد شرق کلانتری 12 بهداری سابق، و واحد های تجاری اشخاص حقیقی که از سوی قوه قضاییه بلوکه شده و دارای مالکان متواری و یا احیانا بدون مالک می باشند، نام برد.
در همین راستا شهرداری موظف است از سرمایه داران بخش خصوصی که در چند سال اخیر با خرید املاک کهنه و مستعمل و تبدیل آن به واحد های تجاری زیبا و جلوه گر، چهره شهر را تا حدی دگرگون نمودند حداکثر قدردانی را به عمل آورد و با ارائه معافیت های مالیاتی زمینه را برای وارد شدن بخش خصوصی به پروژه های خدماتی و تفریحی مساعد نمایند.
البته خود شهرداری در ادوار مختلف مدیریتی در مواردی باخرید و جانمایی و نصب بی اساس و غیر اصولی مبلمان شهری نه تنها باعث هدر رفت منابع مالی شده است بلکه با سلیقه ای عمل کردن و عدم رعایت اصول مدرن زیباسازی به ایجاد آلودگی دیداری و فضاهای نازیبا در شهر کمک کرده است.
تجهیز ورودی شهر از سمت بوشهر به مبلمان شهری که عملا خارج از محدوده شهری می باشد یکی از مثال های بارز این کم تدبیری است. از طرفی هم نور پردازی اصولی و منظم در اطراف میدان نور حد غرب اداره برق و مجتمع مسکونی ولیعصر(عج) یکی از موثر ترین اقدام جهت کاهش خیره نگری و شوم نوری در این مختصات جغرافیایی بوده است که جای تحسین متولیان امر را دارد.
دومین اقدام تحسین برانگیز شهرداری که رابطه مستقیم با کاهش آشفتگی بصری دارد بازنگری و بازسازی تجهیزات تخلیه و جمع آوری از طریق قرار دادن سطل های زباله بیشتر در پیاده روها می باشد. در کنار انجام همچین اقدامات سازنده ای، می بایست به رنگ آمیزی و رعایت اصول استاندارد آن در برازجان بیشتر توجه داشت؛ چرا که شهرداری با استفاده از رنگ های مکمل شاد متناسب با فضای جوانِ جامعه، می تواند تا حدی معضل کمبود برنامه های مفرح و شادی آفرین در این شهر را برطرف سازد واز طرفی هم هیچگونه زمینه دلواپسی برای دلواپسان شهر بوجود نمی آورد! زیرا این حقیقت غیرقابل انکار است که رشد شاخص های شهرسازی نه فقط وابسته به کیفیت و کمیت عمران بوده است بلکه ساماندهی نما و منظر شهری نیز در این حیطه اهمیت بنیادی دارد.
منبع:قانون شهرداری ها و اصلاحات بعدی آن
*کارشناسی ارشد مهندسی عمران
