فکرشهر ـ معصومه باهنر*: دعاوی خانوادگی باید در «دادگاه خانواده» رسیدگی شود و همان گونه که از این اسم می توان فهمید، یک دادگاه اختصاصی است که به موجب قانون برای رسیدگی به امور و دعاوی خانوادگی ایجاد شده است.
در اینجا بررسی می کنیم که طبق «قانون حمایت خانواده»، رسیدگی به چه موضوعاتی در صلاحیت این دادگاه می باشد و یا به عبارت دیگر، کدام یک از دعاوی باید در دادگاه مطرح شود و کدام موارد برای رسیدگی به شورای حل اختلاف ارجاع داده می شود.
طبق ماده ۴ قانون حمایت خانواده، دعاوی مربوط به موضوعات زیر در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد:
۱. نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن.
۲. نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح.
۳. شروط ضمن عقد نکاح.
۴. ازدواج مجدد.
۵. جهیزیه.
۶. مهریه.
۷. نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت. {اجرت‌المثل به اجرتی گفته می‌شود که زن به خاطر انجام کارهایی که از لحاظ شرعی و قانونی وظیفه انجام آن‌ها را ندارد و به دستور همسر خود آن‌ها را انجام می‌دهد، دریافت میکند}.
۸. تمکین و نشوز. {تمکین به معنای انجام وظایف زناشویی و نشوز به معنای عدم انجام این وظایف است}.
۹. طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن.
۱۰. حضانت و ملاقات طفل {حضانت حق و تکلیفی است که والدین در خصوص نگه‌داری و سرپرستی کودک دارند}.
۱۱. نسب.
۱۲. رشد، حجر و رفع آن. {حجر به حالتی گفته می‌شود که شخص به خاطر صغیر، مجنون یا سفیه بودن توانایی انجام اعمال حقوقی و اداره امور مالی خود را ندارد}.
۱۳. ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان.
۱۴. نفقه اقارب.
۱۵. امور راجع به غایب مفقودالاثر.
۱۶. سرپرستی کودکان بی سرپرست (فرزندخواندگی).
۱۷. اهدای جنین.
۱۸. تغییر جنسیت.
موارد صلاحیت شورای حل اختلاف برای رسیدگی به دعاوی خانودگی:
با این که قانون حمایت خانواده در ماده ۴ مقرر کرده که رسیدگی به دعاوی مربوط به جهیزیه، مهریه و نفقه در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد، اما دعاوی مربوط به مهریه، جهیزیه و نفقه در صورت وجود دو شرط زیر در شورای حل اختلاف باید مطرح شود:
۱. در صورتی که مبلغ مهریه، نفقه و جهیزیه تا ۲۰ میلیون تومان باشد؛ برای مثال اگر خانمی بخواهد مهریه خود را از همسرش مطالبه کند و مبلغ مهریه تا ۲۰ میلیون تومان باشد، باید به شورای حل اختلاف مراجعه کند، اما در مواردی که مبلغ مهریه بیش از ۲۰ میلیون تومان است، باید به دادگاه خانواده مراجعه کند.
۲. در صورتی که پیش از طرح دعاوی مربوط به جهیزیه، نفقه و مهریه تا ۲۰ میلیون تومان، دعوای طلاق مطرح نشده باشد؛ چون طلاق از اموری است که در صلاحیت دادگاه خانواده قرار دارد. اگر دادگاه خانواده حکم طلاق را صادر کند، در همین حکم تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه را هم مشخص میکند و دیگر نیازی به رسیدگی شورای حل اختلاف نیست.
این نکته را نیز باید یادآور شد که در دادگستری شهرستان دشتستان (برازجان)، دادگاه خانواده همان شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی است.
*کارشناس ارشد حقوق
پی نوشت: مخاطبین می توانند سوالات حقوقی خود را از طریق راه های ارتباطی با «فکرشهر» در میان گذاشته و پاسخ های لازم را از سوی خانم باهنر، در ستون قانون، دریافت نمایند.
راه های تماس:
ایمیل: fekrshahr@gmail.com
واتس آپ/ تلگرام/ ویسپی/ سروش: 09302957241
