تازه های علمی دنیا: تاثیر رژیم غذایی در پیشگری از انقباض مغز

فکرشهر ـ سینا دوبرادران*: رژیم غذایی بهتر می تواند مانع از انقباض (کوچک شدن) مغز شود.

بر اساس مطالعه ای که در تاریخ 16 مه 2018 (26 اردیبهشت 1397) در مجله پزشکی نورولوژی (مجله پزشکی آکادمی مغز و اعصاب آمریکا) به چاپ رسید بیان شده: افرادی که رژیم غذایی غنی از سبزیجات، میوه، آجیل و ماهی دارند ممکن است دارای مغز بزرگ تری باشند. 
در مطالعات گذشته مشخص شده بود که افراد با حجم مغز بزرگ تر، توانایی مغزی و شناختی بالاتری دارند، لذا ممکن است رژیم غذایی مناسب و با کیفیت استراتژی مناسبی برای حفظ مهارت تفکر در افراد مسن باشد.

خانم دکتر مایکله ورنویچ از مرکز پزشکی دانشگاه اراسموس در روتردام هلند و از محققین این مطالعه اظهار داشت: برای تایید نتایج این مطالعه و بررسی مسیرهایی که از طریق آن رژیم غذایی می تواند بر مغز تاثیر بگذارد مطالعات و تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

مطالعه مورد بحث شامل 4213 نفر با میانگین سن 64 سال و بر روی افرادی که دچار زوال عقل نبودند و در کشور هلند صورت پذیرفت. شرکت کنندگان این مطالعه پرسشنامه ای را در مورد مصرف 400 مورد از اقلام مختلف مواد غذایی در طی ماه گذشته تکمیل کردند.

محققین کیفیت رژیم غذایی را بر اساس رهنمودهای غذایی هلند و بر اساس مصرف مواد غذایی در گروه های زیر بررسی کردند:

سبزیجات، میوه، محصولات دانه ای (دانه های غلات)، حبوبات، آجیل، لبنیات، ماهی، چای، چربی های غیر اشباع دیگر، روغن ها و چربی، گوشت قرمز و فرآوری شده، نوشیدنی های شیرین، الکل و نمک.

محققین کیفیت رژیم غذایی هر فرد را با نمرات صفر تا چهارده رتبه بندی کردند. بهترین رژیم غذایی شامل سبزیجات، میوه، آجیل، دانه های غلات، لبنیات و ماهی اما مصرف محدود نوشیدنی های شیرین بود. میانگین نمره شرکت کنندگان هفت به دست آمد. 

جهت تعیین حجم و بزرگی مغز و تعداد ضایعات ماده سفید مغزی و خونریزی های کوچک مغزی، از همه شرکت کنندگان اسکن مغزی با تصویربرداری رزونانس مغناطیسی گرفته شد. مغز شرکت کنندگان به طور میانگین دارای حجم 932 میلی لیتر بود.

اطلاعات فاکتورهای دیگر نظیر فشار خون بالا، سیگار کشیدن و فعالیت بدنی که می تواند بر روی حجم مغز تاثیر بگذارد نیز جمع آوری شد. محققین پس از تنظیم سن، جنسیت، تحصیلات، سیگار کشیدن و فعالیت بدنی متوجه شدند افرادی که رژیم های غذایی با نمرات بالاتر داشتند، دارای حجم مغزی بیشتری هستند. البته محققین برای این منظور اختلاف اندازه سر افراد را نیز در نظر گرفتند تا از تداخل در نتایج جلوگیری به عمل آید. افرادی که رژیم غذایی بهتری داشتند در مقایسه با افراد دیگر به طور متوسط 2 میلی لیتر حجم مغزی بیشتری داشتند. جهت مقایسه بایستی گفته شود که داشتن یک حجم مغزی که 6/3 میلی لیتر کوچک تر است، معادل یک سال پیری می باشد. رژیم غذایی با ضایعات مغزی سفید و خونریزی مغزی ارتباطی نداشت.

برای مقایسه، محققان همچنین رژیم غذایی مبتنی بر رژیم غذایی مدیترانه ای که غنی از سبزیجات، ماهی و آجیل است را نیز مورد ارزیابی قرار دادند. بررسی ها نشان داد که حجم مغزی افراد با رژیم غذایی مدیترانه ای مشابه افرادی است که دارای رژیم غذایی مناسب بر اساس رهنمودهای رژیم غذایی هلند (سبزیجات، میوه، آجیل و ماهی) می باشند.

بر اساس نتایج مطالعات انجام شده در هلند، ارتباط بین کیفیت بهتر رژیم غذایی و حجم کل مغز مربوط به یک گروه غذایی خاص نبود، بلکه این ارتباط در اثر مصرف گروه های مختلف و مناسب مواد غذایی (مصرف سبزیجات، میوه، آجیل و ماهی) بود. دکتر ورنویج اظهار داشت ممکن است تعاملات پیچیده ای بین مواد غذایی مختلف و مواد مغذی وجود داشته باشد و بر اساس نتایج تحقیق، افرادی که ترکیبی از غذاهای سالم را داشتند دارای حجم بزرگ تر بافت مغزی بودند. 

مطالعه انجام شده توسط مرکز پزشکی دانشگاه اراسموس در روتردام، سازمان تحقیقات بهداشتی و توسعه کشور هلند، موسسه تحقیقات بیماری های سالمندان هلند، وزارت های آموزش و پرورش، فرهنگ و علوم، بهداشت، رفاه و ورزش هلند، کمسیون اروپا و شهرداری روتردام هلند مورد حمایت قرار گرفت. 

*دکترا مهندسی بهداشت محیط، دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و عضو هیات رییسه انجمن علمی مهندسی بهداشت محیط ایران.

رفرنس:
- Pauline H. Croll, Trudy Voortman, M. Arfan Ikram, Oscar H. Franco, Josje D. Schoufour, Daniel Bos, Meike W. Vernooij. Better diet quality relates to larger brain tissue volumes. Neurology, 2018; DOI: 10.1212/WNL.0000000000005691