تازه های علمی دنیا: کودکان و راه های کاهش قابل ملاحظه مصرف نمک

فکرشهر ـ سینا دوبرادران*: مصرف بیش از حد نمک در دوران کودکی با عوامل خطرساز سلامت قلب و عروق همراه است، اما تاکنون اثربخشی استراتژی های آموزشی و رفتاری در جهت کاهش مصرف نمک در کودکان مورد مطالعه قرار نگرفته بود.

 اما مطالعه جدید نشان داد که یک برنامه آموزشی مصرف نمک «مبتنی بر وب» می تواند دانش خودکارآمد بودن و رفتارهای مبتنی بر مصرف نمک را در میان کودکان ۷ الی ۱۰ ساله بهبود بخشد. 

دکتر کارلی گریمز، مدیر موسسه تغذیه و فعالیت فیزیکی در دانشگاه «دئاکو (Deako)»استرالیا و از محققین این مطالعه اظهار داشت که خوردن غذاهای شور در دوران کودکی و اوایل زندگی باعث افزایش میل به مواد غذایی غنی از نمک می شود که این خود باعث افزایش مصرف نمک در طول دوره زندگی می شود. اصلاح فرمولاسیون محصولات غذایی با مواد غذایی کم سدیم، جزء جدایی ناپذیری در راه کاهش مصرف نمک در جمعیت است؛ اما راهبردهای مبتنی بر رفتار، نظیر خواندن برچسب مواد غذایی جهت انتخاب مواد غذایی با نمک کمتر را هم می توان به کودکان آموزش داد.

 بیش از ۱۰۰ کودک از 6 مدرسه ابتدایی با سطوح مختلف اجتماعی ـ اقتصادی در ایالت ویکتوریا استرالیا در این مطالعه شرکت کردند. قبل از شروع مطالعه، شرکت کنندگان یک نظرسنجی را مورد دانش، نگرش‌ها و رفتارهای مربوط به مصرف نمک، تکمیل کردند؛ علاوه بر آن، به آن ها آموزش داده شد که چگونه در یک مدت زمان ۲۴ ساعته، نمونه ادرار خود را جمع‌آوری کنند. سپس دانش آموزان در مداخله ای ۵ هفته ای، شرکت کردند که شامل جلسات آموزشی تعاملی مبتنی بر وب بود که در منزل صورت می‌گرفت.

 در یک آموزش (درس) ۲۰ دقیقه ای، 3 پیام کلیدی به دانش‌آموزان ارائه شد:

 توقف، استفاده از نمکدان، استفاده از غذاهای کم‌نمک از طریق چک کردن برچسب مواد غذایی و جایگزین کردن غذاهای نمکی فن آوری شده با گزینه های غذایی کم نمک و سالم‌تر.

بعد از اتمام آموزش (درس)، کودکان دانش آموز یک بررسی آنلاین دیگر مربوط به رژیم غذایی نمکی را انجام دادند و یک دوره ۲۴ ساعته جمع آوری نمونه ادرار را نیز انجام دادند.

 پس از مشارکت، بهبود قابل ملاحظه‌ای در نمرات دانش، رفتار و خودکارآمدی دانش آموزان در مقایسه با قبل از مشارکت در مطالعه به دست آمد، درحالی که هیچ تغییری در نمره نگرش وجود نداشت که این امر اهمیت استفاده از نمک توسط کودک برای خوش طعم کردن غذا را نشان می‌داد.

 ۱۹ درصد کاهش مصرف نمک در کودکان در زمانی که نمکدان بر سر میز غذا بوده، دیده شد اما زمانی که نمکدان بر سر میز غذا نبوده، کاهش ۲۵ درصدی در مصرف نمک توسط کودکان مشاهده شد و ۷۰ درصد هم اظهار داشتند در زمان وجود نمکدان بر سر میز غذا، نمک را به غذای خود اضافه کرده اند.

در این مطالعه، تغییر و بهبود اعتقادات در کودکان در جهت مصرف مواد غذایی با نمک کمتر نیز مشاهده شد.

 دکتر گریمز در نهایت اظهار داشت که احساس توانمند شدن در تصمیم گیری های مربوط به تغذیه به ویژه در شکل دادن رفتارهای کودکان بسیار مهم است. این تشویق بود که کودکان از طریق فعالیت های تعاملی مبتنی بر وب در جهت اصلاح رژیم غذایی و حرکت به سمت غذاهای کم‌نمک، انگیزه بگیرند.

*دکترا مهندسی بهداشت محیط، دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر و عضو هیات رییسه انجمن علمی مهندسی بهداشت محیط ایران.
منبع:
Carley Ann Grimes, Alison Booth, Durreajam Khokhar, Made line West, Claire Margerison, Karen Jane Campbell, Caryl Anne Nowson. Digital Education to Limit Salt in the Home (DELISH) Program Improves Knowledge, Self-Efficacy, and Behaviors Among Children. Journal of Nutrition Education and Behavior, 2018; 50 (6): 547 DOI: 10.1016/j.jneb. 2018.04.002