فکرشهر: مصطفی لعل شاطری: یکی از عادات و رسوم غلطی که گاه با دیدی بسیار منفی از سوی جامعه با آن برخورد می شود، خواستگاری دختر از پسران (البته با اطلاع خانواده) می باشد که هر چند برخلاف عرف است اما باید دانست فعلی حرام و نادر نیز نمی باشد!
به گزارش فکرشهر و به نقل از قدس آنلاین، در مورد نحوه خواستگاری رفتن پسر یا دختر، اسلام دستور خاصی ندارد و به خود مردم واگذار شده است. استاد مطهری می گوید: این که از قدیم الایام مردان به عنوان خواستگاری نزد زنان می رفته اند و از آن ها تقاضای همسری می کرده اند، از بزرگ ترین عوامل حفظ حیثیت و احترام زن بوده است. طبیعت، مرد را مظهر طلب و عشق و تقاضا آفریده است و زن را مظهر مطلوب بودن و معشوق بودن. طبیعت زن را گُل و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است. این یکی از تدابیر حکیمانه و شاهکارهای خلقت است که در غریزه مرد نیاز، و طلب و در غریزه زن ناز و جلوه قرار داده است. خلاف حیثیت و احترام زن است که به دنبال مرد بدود. برای مرد قابل تحمل است که از زنی خواستگاری کند و جواب رَد بشنود و آن گاه از زن دیگری خواستگاری کند و جواب رَد بشنود تا بالاخره زنی رضایت خود را به همسری با او اعلام کند، اما برای زن که می خواهد محبوب و معشوق و مورد توجه و علاقه باشد و از قلب مرد سَر درآورد تا بر سراسر وجود او حکومت کند، قابل تحمل و موافق غریزه نیست که مردی را به همسری خود دعوت کند و احیاناً جواب رَد بشنود و سراغ مرد دیگری رود.
خواستگاری همیشه از ناحیه جنس مذکر انجام می شود. این قاعده حتی در مورد حیوانات نیز جاری است. یعنی درخواست از جنس مخالف غالباً از ناحیه مذکر آغاز می شود. دین مقدس اسلام نیز که آیین فطرت است، بر این رویه فطری و طبیعی صحّه نهاده و بر این مبنا و اساس است که در قرآن و سنت در امر ازدواج، مردان مخاطب واقع گشته اند و مستقیماً به آنان دستور ازدواج و همسرگزینی داده شده و فرموده است: فَانکِحوا ما طابَ لَکُم مِنَ النِّساء)؛ با زنان طیب و پاکیزه ازدواج کنید». (سوره نساء: آیه 3) این آیه به معنای نهی از خواستگاری زن از مرد نیست، از این رو در صدر اسلام تقاضای زن از مرد نیز اتفاق افتاده است. امام باقر (ع) نقل می کند: زنی نزد پیامبر (ص) آمد و عرض کرد: مرا به عقد کسی درآور.
حضرت رو به حضار نموده و فرمودند: کسی حاضر است با این زن ازدواج کند؟ مردی از میان جمع برخاست و عرض کرد: من حاضرم.
حضرت فرمود: چه داری که به او بدهی؟
گفت: چیزی ندارم.
پیامبر (ص) فرمود: نمی شود. زن خواسته خود را تکرار کرد. دیگر بار حضرت فرمایش خویش را تکرار نمود، باز همان مرد برخاست. سرانجام پیامبر به آن مرد فرمود: از قرآن چیزی می دانی؟ گفت: بلی. فرمود: زن را به عقد تو درآوردم. در عوض قرآنی که به او آموزش می دهی، مهریه او خواهد بود.
از این جریان برمی آید که خواستگاری زن از مرد از نظر اسلام ممنوع و مذموم نیست، ولی این حرکت برخلاف عرف اجتماعی و سیره مسلمانان و قواعد مورد قبول جامعه و مقتضای فطرت و طبیعت است، ولی باید دانست در امت های پیشین نیز خواستگاری دختر از پسر صورت گرفته است مانند خواستگاری حضرت شعیب از حضرت موسی برای یکی از دو دختر خودکه جریان آن در قرآن کریم آمده است.
لازم به یاد است که از هیچکدام از آیات و روایات برنمی آید که دختر به تنهایی یا در خفا می تواند از پسر خواستگاری کند بلکه مناسب آن است که خواستگاری از سوی خانواده دختر از پسر باشد نه به گونه مستقیم از ناحیه دختر. همان گونه که در داستان حضرت شعیب و موسی (ع) شاهد آن می باشیم.
منابع:
1- شیخ حرعاملی. وسائل الشیعه، ج14: 195.
2- مکارم شیرازی. تفسیر نمونه، ج16: 65.
3- قرائتی. تفسیر نور، ج9: 44.
4- مطهری. نظام حقوق زن در اسلام: 15.
* حسین زاده. ازدواج و خانواده: 87.
