فکرشهر: یک استاد تاریخ گفت: مهر از ایزدان دوران هند و اروپایی است که بعدها در فارسی باستان و در متون دیگر به نام ایزد مهر آمده و در اوستا نیز به آن میترا گفته می‌شده است.
به گزارش فکرشهر، فاطمه جهانپور در گفت‌وگو باایسنا، اظهار کرد: در گذشته جوامع ابتدایی به صورت قبیله‌ای زندگی می‌کردند و بین این قبایل عهد و پیمان‌هایی بسته می‌شد که آنان را در برابر دشمنان متحد می‌ساخت. این عهد و پیمان‌ها آنقدر اهمیت داشت که باید نظارت کاملی بر آن انجام می‌شد و تنها کسی که مقتدرانه برآن عهد و پیمان نظارت داشت ایزد مهر بود.
وی افزود: اهمیت عهد و پیمان در جوامع اولیه سبب پیدایش خدایی به عنوان خدای عهد و پیمان شد و آنان کسی را بهتر از مهر برای این منظور نیافتند.
این تاریخ‌دان گفت: دهمین یَشت (بخش) اوستا، مهر یشت است که جزء یشت‌های طولانی اوستا است. مهر یشت در توصیف مهر این‌گونه می‌گوید که مهر دارنده‌ی هزار گوش و ده‌هزار چشم است که همه‌ی دنیا را زیر نظر دارد. بدین معنا که مراقب است در جایی پیمان‌شکنی یا مهر دوروجی نشود.
استاد تاریخ دانشگاه فردوسی بیان کرد: منظور از مهر دوروجی، گناهی است که در باورهای زرتشت وجود دارد به این معنی که کسی که پیمانی را نقض می‌کند دچار مهر دوروجی شده است.
جهانپور افزود: ایزد مهر جنگاوران و سربازان را بسیار مورد حمایت خود قرار می‌داد، زیرا زمانی که جنگ اتفاق می‌افتد پیمان شکنی رخ می‌دهد و سربازانی که با دشمن می‌جنگند باید مورد حمایت خدای مهر قرار گیرند. از جمله صفاتی که برای مهر در نظر می‌گیرند مهر فراخ چرگاه است. به این صورت نظارت و نگاهی هم به کشاورزان دارد.
جهانپور در توضیح جایگاه ایزد مهر گفت: جایگاه ایزدمهر در بالای قله‌ی البرز است یعنی درجایی که نه سرما و نه گرما وجود دارد، نور همیشه آنجاست و هیچ سایه‌ای وجود ندارد زیرا ایزد مهر از ایزدان بسیار مهم ایرانی‌ها بود. اما با ظهور زرتشت مقام خدای مهر کمی پایین آمد و مقام اهورا مزدا بالا رفت.
استاد تاریخ دانشگاه فردوسی بیان کرد: در جنگ بین ایران و روم در دوره‌ی ساسانیان و اشکانیان، یکی از دستاوردهایی که ایرانیان با خود بردند، ایزد مهر بود. رومیان نیز بسیار از ایزد مهر استقبال کردند به طوری که محرابه‌های زیادی در رم ایجاد شد که این محرابه‌های سنگ بنای کلیساهای بعدی قرار گرفت.
وی گفت: آیین مسیحیت به تدریج عناصر مهری را به خود گرفت و آنان کلیساهایی شبیه به محرابه‌ها ساختند و به همین دلیل آداب کلیسا بسیار به آداب میترائیسم شباهت دارد.
جهانپور افزود: غسل تعمید، معراج مسیح(ع) و خیلی از باورهای دیگر برگرفته از باورهای مهری است که از ایرانیان اقتباس کردند و به تدریج میترائیسم کنار گذاشته شد و مسیحیت وارد میدان شد.
