فکرشهر ـ داوود دانشی: منابع طبیعی، ثروت اصلی هر جامعه ای است که فقط متعلق به نسل حاضر نیست بلکه میراثی است که باید به خوبی حفاظت شود و به شکل شایسته به آیندگان منتقل شود. در یک تعریف کلی، منابع طبیعی را منابعی می دانند که حاصل فرآیندهای طبیعی در زمین هستند و انسان ها در به وجود آمدن آنها هیچ نقشی نداشته اند ولی از آنها استفاده و بهره برداری می کنند.
منابع طبیعی بستر توسعه پایدار کشورها به شمار می رود و نقشی بی بدیل در کنترل آب های سطحی، تغذیه سفره های زیرزمینی، مبارزه با فرسایش خاک و کمک به حفظ و تولید خاک نباتی، تولید اکسیژن و تلطیف هوا، پالایش گازهای سمی، تولید مواد دارویی و صنعتی، پناهگاه حیات وحش، تولید علوفه، جلوگیری از رانش زمین و تعادل زیست بوم ها دارد.
شهرستان دشتستان به جهت قرار گرفتن در شرایط خاص جغرافیایی بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه به توسعه پایدار است که تحقق این مهم مستلزم توجه، حفظ و استفاده مطلوب از منابع طبیعی است؛ به عبارت دیگر، حفاظت از منابع آب، خاک، جنگل، مرتع و بهره برداری بهینه از آنها راه دستیابی به توسعه پایدار است و این در حالی است که در کشورمان و به طور خاص در دشتستان در سال های اخیر به دلایل متعدد، منابع طبیعی در وضعیتی نامطلوب به سر می برد.
در آخرین ماه از پاییز سال 1399، شاهد میزان مناسبی از بارش رحمت الهی در دشتستان بودیم که علیرغم همه اثرات مثبتی که بر زندگی مردم به ویژه کشاورزان خواهد داشت، در برخی از نقاط مثل برازجان، وحدتیه، شبانکاره، سعدآباد و آب پخش، خسارت های زیادی را به بار آورد تا بار دیگر این موضوع مطرح شود که چه اقداماتی باید انجام شود تا ضمن استفاده بهینه از این نعمت خداوندی، دیگر شاهد خسارت به مردم عزیزمان نباشیم؟ چه دستگاه هایی باید در این زمینه اقدامات پیشگیرانه را انجام می دادند تا این حجم از خسارت به زندگی مردمی که در شرایط سخت اقتصادی هستند، وارد نشود؟
بدون شک دستگاهی که وظیفه اصلی در کنترل هرزآبهای سطحی و استفاده مناسب از آن را دارد، اداره منابع طبیعی و آبخیزداری است که باید با انجام اقدامات آبخیزداری، تهدید سیلاب ها را به فرصتی برای مناطق خشکی همچون دشتستان تبدیل کند. متخصصان امر، آبخیزداری را علم و هنر برنامه ریزی مستمر و اجرای اقدامات لازم برای مدیریت منابع حوزه های آبخیز اعم از طبیعی، کشاورزی، اقتصادی و انسانی بدون ایجاد اثرات منفی در منابع آب و خاک می دانند که به تبع آن، سفره های آب زیرزمینی که به دلیل کمبود بارش ها و برداشت های بی رویه و غیراصولی گرفتار وضعیتی بحرانی شده اند، تقویت شود.
بدیهی است اجرای طرح های مختلف آبخیزداری اعم از بیولوژیکی (شامل ایجاد یا تقویت پوشش گیاهی از طریق نهال کاری و بذرکاری)، مکانیکی (مانند پخش سیلاب، بند خاکی، بندهای رسوب گیر ملاتی، گابیونی و خشکه چین)، بیومکانیکی (مثل سکوبندی، تراس بندی، بانکت بندی به همراه تقویت پوشش گیاهی) و مدیریتی می تواند در دشتستان برخی از کمبود بارش ها را جبران کند؛ اما آنچه در واقعیت با آن روبه رو هستیم، بی توجهی مدیرکل منابع طبیعی استان بوشهر و همچنین فرماندار دشتستان به عنوان نماینده عالی دولت در این شهرستان به این حوزه مهم و حیاتی است، چرا که از تیرماه سال 98 تاکنون، این اداره بدون رئیس در حال فعالیت است که این موضوع باعث شده تا شاهد یک رکود و بی برنامگی بی سابقه در این اداره که حوزه فعالیت آن با زندگی مردم ارتباط تنگاتنگی دارد، باشیم. با توجه به اینکه در سال های اخیر، دولت نگاه خاصی به حوزه آبخیزداری داشته و به همین دلیل از محل صندوق توسعه ملی اعتبارات خوبی برای آن در نظر گرفته است، متأسفانه به علت اینکه اداره منابع طبیعی دشتستان از نداشتن رئیس رنج می برد، نتوانسته از این اعتبارات بهره لازم را ببرد. کافیست در این زمینه به آمار ارائه شده از سوی سرپرست اداره منابع طبیعی و آبخیزداری دشتستان رجوع کنیم که میزان پروژه های افتتاح شده از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی در دهه فجر 99 را 6 میلیارد تومان اعلام می کند که با توجه به وسعت شهرستان و وجود ظرفیت های مناسب در بخش های مختلف شهرستان برای اجرای طرح های آبخیزداری، نشان دهنده ضعف در جذب اعتبارات ملی است.
البته این تنها بخشی از معضلاتی است که از نبود رئیس در اداره منابع طبیعی به وجود آمده است و اگر به سایر حوزه ها هم نگاهی بیندازیم، با همین شرایط رو به رو می شویم.
یکی از وظایفی که اداره منابع طبیعی و آبخیزداری باید انجام دهد، حفاظت از حدود و ثغور اراضی منابع طبیعی و ملی است. اگر این روزها به کوه ها و مراتع در سطح دشتستان سری بزنید شاهد تخریب بی رویه آنها و تعرض به این اراضی از سوی افرادی سودجو هستیم که به خوبی از نبود متولی در این اداره استفاده می کنند و مع الاسف یا با هیچ اقدامی از طرف این اداره روبه رو نمی شوند یا در بهترین حالت، اداره منابع طبیعی فقط به تشکیل یک پرونده در دستگاه قضایی برای متخلفان بسنده می کند و به وضوح نبود عزمی جدی برای مقابله با این پدیده را در سطح شهرستان و از طرف منابع طبیعی شاهد هستیم.
بدون شک اخبار آتش سوزی های گسترده در مراتع دشتستان در تابستان 98 و 99 را همه مردم، به ویژه دوستداران طبیعت به خاطر دارند، آتش سوزی هایی که صدها هکتار از منابع طبیعی و گونه های نادر گیاهی و جانوری موجود در شهرستان را نابود کرد. به راستی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری دشتستان چه اقدامات پیشگیرانه ای برای مقابله با آتش سوزی ها براساس تجربه سال 98 برای سال 99 و یا حتی برای 1400 انجام داده است؟ کدام کارگاه آموزشی بین جوامع محلی و بهره برداران برای استفاده از ظرفیت آنها برگزار شد؟ آیا تلاشی برای تهیه خودروهای اطفای حریق از سوی این اداره در وسیع ترین شهرستان استان بوشهر انجام شده است؟ این ها همه موضوعاتی است که به علت بلاتکلیفی این اداره به حال خود رها شده است و به نظر می رسد یک تلاش پنهان برای ادامه کار به همین منوال تا پایان دولت وجود دارد.
متأسفانه وضعیت اداره منابع طبیعی و آبخیزداری دشتستان در 20 ماه اخیر به گونه ای شده است که باید از دوران رئیس پیشین یاد کنیم، چراکه در آن ایام، تعامل خوبی با سازمان های مردم در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی و به طور کلی دوستداران طبیعت صورت می گرفت و از طریق اقدامات مشارکتی و از طریق برنامه هایی مثل درختکاری در راستای جلوگیری از بیابان زایی یا اجرای طرح های آبخیزداری در انواع آن شاهد تغییرات خوبی در شهرستان بودیم، اما در 20 ماه گذشته، هیچ یک از این اقدامات صورت نگرفت تا هر روز وضعیت بدتر از قبل شود.
به هرحال امیدواریم فرماندار شهرستان دشتستان و همه دستگاه های نظارتی که در این حوزه دارای مسوولیت هستند، هر چه سریع تر نسبت به این موضوع یعنی تعیین وضعیت مدیریتی این اداره اقدام بایسته را انجام دهند، چراکه این مسأله برخلاف دیگر موضوعاتی که عدم انجام آن را به نداشتن اعتبار مالی ربط می دهند، به مسایل مالی و اعتباری مربوط نیست و فقط به مقداری عزم و اراده نیاز دارد.
کسی که کار اداریش اولویت چندمش باشه و بدون هیجگونه تجربه ای یهویی بشی مدیر شهرستان، معلومه ک منگ میشی و درجا میزنی
دولیت اقای روحانی رو همین ها بردن زیر سوال
به نظر میرسه فرماندار توان انتخاب روسای ادارات شهرستان را نداره، این تنها اداره نیست که با سرپرست مدیریت میشه
خیلی از ادارات در بخش ها هم هنوز رییس ندارن
فرماندار بعد از ۱۴ ماه تازه برای یه بخش شهرستان بخشدار انتخاب کرد ، بخشدار که نماینده عالی دولت در یک بخش هست