فکرشهر: 29 اردیبهشت ماه، روز سرنوشت ساز دیگری در تقویم ایران اسلامی رقم خواهد خورد؛ روزی برای انتخاب نماینده ی ایران در جهان. به همین منظور با طرح سوالاتی، نظر تنی چند از صاحبنظران سیاسی را درباره ی دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری جویا شدیم. گفت و کوی زیر که در ویژه نامه ی بهاری سال 96 هفته نامه «فکرشهر» منتشر شده است، با محمد جواد حق شناس،عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی و روزنامه‌نگار صورت گرفته است.
ـ به نظر شما چند درصد از مردم ما سیاسی رای می دهند و هر جناح، چند درصد آرا را دارد؟
بحث درصد خیلی قابل محاسبه نیست! ما وسایل و ابزارهایی که امکان سنجش کیفیت آرایی که به صندوق ریخته می شود را نداریم، نظرسنجی ها هم که شکل می گیرد، خیلی در دسترس محققین و مردم قرار نمی گیرد و توسط سازمان ها و ارگان های خاصی انجام می شود که این اطلاعات را برای انتشار برای افکار عمومی منتشر نمی کنند و در اختیار آن هاست؛ لذا، با توجه به این محدودیت هایی که داریم، بیشتر بر اساس تحلیل آرای گذشته است که می توان در مورد درصد آرا صحبت کرد؛ لذا این موضوع می تواند از دقت حداکثری برخوردار نباشد، اما اگر نگاهی به انتخابات پیشین و وضعیت آرا در کشورمان بیندازیم ـ با توجه به این که 55 میلیون واجدین شرایط رای دادن در کشور ما هستند ـ آمار معمولا در انتخابات ریاست جمهوری نشان می دهد که حداکثر مشارکت حدود 70 درصد است و ممکن است 2 تا 3 درصد کم تر یا بیشتر باشد به خصوص که انتخابات شوراها هم در کنار ریاست جمهوری قرار گرفته و به نظر من روی مشارکت مردم تاثیر مثبت می گذارد؛ با این حساب، 30 درصد افرادی را داریم که قطعا در انتخابات شرکت نمی کنند و آن ها هم دلایل و پیش فرض های خاص خود را دارند، ممکن است بی تفاوتی باشد، عدم دسترسی به صندوق رای باشد و یا مشکلات ساختاری که انتخابات دارد.
کف مشارکت هم تقریبا در گذشته، نزدیک به 50 درصد بوده؛ لذا می توان گفت که روند انتخابات عددی بین 50 تا 72 درصد است. مشارکت در امر انتخابات، مشارکتی که در انتخابات ریاست جمهوری داریم، حداقل 27 میلیون و حداکثر، 38 میلیون نفر است و 11 میلیون نفر هم که در انتخابات شرکت نمی کنند.
از آن 50 درصد که معمولا در انتخابات شرکت می کنند، روند در گذشته نشان داده که دو ـ پنجم آرا مربوط به بافت و جریان اصولگرایان است و سه ـ پنجم مربوط به جریان اصلاح طلبان؛ پس، آرای اصولگرایان 10 تا 12 میلیون و اصلاح طلبان نیز 15 تا 16 میلیون است که وجود دارد و از آن آرایی که در انتخابات شرکت نمی کنند، در صورت مشارکت در امر انتخابات، حدود 85 تا 90 درصد آرایشان به حوزه ی انتخابات اصلاح طلبان تعلق خواهد داشت.
ـ پس شما معتقدید که آن 50 درصدی که همیشه رای می دهند، رایشان را سیاسی به صندوق می اندازند؟
حالا یا سیاسی است و یا باورهاست؛ آن ها کسانی هستند که همیشه پای صندوق می آیند.
ـ با این تفاسیر، مشارکت مردم در این دوره بیشتر خواهد بود یا کم تر؟
من فکر می کنم مشارکت این دوره هم سطح دوره ی قبل خواهد بود و تفاوت زیادی را شاهد نخواهیم بود. اگر هم تفاوتی ببینیم، حداکثر 5 تا 10 درصد کاهش یا افزایش مشارکت خواهیم داشت.
ـ شما اولین انتخابات بدون حضور آیت اله هاشمی را چگونه می بینید؟ فکر می کنید نبود ایشان در این انتخابات چقدر می تواند تاثیر گذار باشد و تاثیرش چگونه است؟
من فکر می کنم آقای هاشمی همچنان در انتخابات ما اثر گذار است. ایشان و تفکرات و اثراتی که ایشان بر بازیگران و فعالین سیاسی دارد؛ آن ها نیز نگاهشان همچنان برگرفته از نگاه ایشان است؛ آقای هاشمی همچنان در انتخابات نقش اساسی ایفا خواهند کرد.
ـ در مورد رییس دولت اصلاحات چطور؟ به نظر شما آیا فردی به جز آقای خاتمی می تواند مردم را به رای دادن به فرد یا جریان خاصی ترغیب کند؟ شخصی مثل آقای سید حسن خمینی؟
من فکر می کنم بعد از درگذشت آیت اله هاشمی، نقش آقای خاتمی خیلی پررنگ تر شده و فعلا باید این واقعیت را پذیرا شد که نقش ایشان، نقشی تاثیرگذار و جدی است؛ و طرف مقابل هم گرچه تلاش دارد که با ممنوع التصویر کردن ایشان یا ممنوع المصاحبه کردن و یا حتی ممنوعیت حضورشان در مراسم تشییع جنازه مرحوم آیت اله هاشمی و مواردی از این دست به حداقل برساند، اما من بعید می دانم این رفتارها اثرات مثبتی حتی در راستای اهداف آن ها داشته باشد. قطعا آثار منفی دارد و جامعه هم نسبت به این رفتارهای غیر مدنی و غیر قانونی، واکنش مناسبی نشان خواهد داد.
ـ جناب حق شناس، با توجه به عملکردی که دولت یازدهم داشته، شانس پیروزی آقای روحانی در انتخابات بعدی را چقدر می دانید؟
بحث آقای روحانی، بخشی از آن برمی گردد به وضعیت رقبای ایشان در جریان مقابل که هنوز تعیین تکلیف نکرده اند؛ چون انتخابات بحثی رقابتی است؛ ولی آن چه که تا الآن مشخص است، نتوانسته اند رقیب جدی را آماده کرده و به صحنه وارد نمایند. البته در بخش هایی، رفتار و عملکرد دولت، مشکلاتی را برای خود آقای روحانی نیز به وجود آورده است. مدیران و همکاران آقای رروحانی خیلی باورمند به برنامه ها و وعده های ایشان نبودند و این روند، آثاری را هم برای فضای مردم گذاشته. یکی از آثاری که مورد توجه است این است که دولت با حامیان و پشتیبانان خود در انتخابات پیشین نتوانست ارتباط لازم و منطقی را ایجاد کند و بخش عمده ای از حامیان روحانی در سطح استان ها، امروز از عملکرد دولت گلایه مند هستند و این دلخوری ممکن است موجب آسیب به روند رای ایشان در فضای انتخاباتی شود.
ـ پس ایشان همچنان شانس دارند که به عنوان رییس جمهور انتخاب شوند؟
به نظرم ایشان شانس اول را دارند، ولی ما نباید توان و تلاش رقیب را دست کم بگیریم به خصوص که ایشان تلاش دارند اگر نتوانند آقای روحانی را از راهیابی به پاستور منع کنند، حداقل انتخابات را در مرحله ی اول اجازه ندهند به نتیجه برسد.
ـ پس چرا اصلاح طلبان از آقای روحانی حمایت کردند؟
اصلاح طلبان در گذشته هم نشان دادند که نگاهشان به کشور یک نگاه حداکثری از موضع منافع ملی است و در قالب تامین منافع ملی حاضرند که از خودشان بگذرند؛ و حتی در دوره قبل هم شاهد بودیم که نامزد اصلی اصلاح طلبان از رقابت های انتخاباتی کنار کشید. ولی به هر حال در فضای پیش رو، هنوز رویکرد کلان اصلاح طلبان برای این که خودشان نماینده ای را معرفی کنند و نماینده ی مستقلی داشته باشند که گفتمان اصلاح طلبی را نمایندگی کند، مورد بحث است و این احتمال وجود دارد که بخشی از چهره های اصلاح طلب برای حضور در امر انتخابات یا به طور مستقل یا به نمایندگی از جریان و ارایه ی گفتمان اصلاح طلبی وارد انتخابات شوند.
ـ منظورتان اصلاح طلبانی است که هنوز اعلام حمایت نکرده اند؟
بله.
ـ به عنوان سوال آخر، اگر آقای روحانی بخواهند به عنوان رییس جمهور مجددا انتخاب شوند، به نظر شما اساسی ترین سوالی که باید به آن پاسخ دهند، چیست؟
آقای روحانی وضعش با سایر نامزدها فرق می کند؛ فکر می کنم در حال حاضر، باید در خصوص عملکرد 4 ساله ی خود توضیح دهد و در حوزه هایی که توفیق داشته، توفیقات خود را بگوید و در حوزه هایی که موفق نبوده، دلایل را روشن کند. ایشان مقداری کارش سخت تر خواهد بود نسبت به انتخابات قبلی.
* این گفت و گو، پیش از نام نویسی از کاندیداها صورت گرفته است.
