فکرشهر: شهر و شهروند از مهم‌ترین مفاهیم اجتماعی سیاسی است که همواره در طول تاریخ راه پر فراز و فرودی پیموده و از طرف متفکران و صاحب نظران علاقمند به مسایل اجتماعی از ادوار باستان تا کنون مورد بحث و چالش قرار گرفته است. با گسترش شهرنشینی هر روز شاهد افرادی هستیم که به نوعی خود را از روستاها جدا کرده و به شهرها نزدیک می‌شوند. حال آگاهی از حقوق شهروندی در توسعه همه جانبه جوامع بر عهده مدیریت شهری است.
\n\n
آموزش رفتارهای شهروندی در افزایش کیفیت عملکرد سازمان‌های مدنی بسیار اثر گذار است، این آموزه‌ها به تقویت اخلاق اجتماعی و بسط همبستگی اجتماعی یک جامعه در سطح «محلّی- ملّی و جهانی» کمک خواهد کرد، چنین اشاعه ای در ابعاد نوع دوستی و پذیرش عمومی از اهمیت زیادی برخوردار است. آموزش شهروندی بخشی از وظایف مدیریت شهری است، در واقع دولت و نهادهای قانونگذار، سازمان‌های ملّی و محلّی، تشکل‌های مدنی و... از طریق آموزش حقوق شهروندی و مهارت‌های زندگی جمعی و شناخت اصول مدیریت شهری نقش بارزی در تربیت شهروندان خواهند داشت.
\n\n
اگرآموزش شهروندی به طور غیر رسمی در خانه یا محل کار یا کارگاه های آموزشی و یا به طور رسمی به صورت سر فصل درسی مجزا در مدارس و حتی مدارس ابتدایی و یا به صورت رشته تحصیلی دانشگاهی به شهروندان آموزش داده شود؛ آنگاه میتوان یک شهروند فعال، آگاه و مسئولیت پذیردرجامعه ایجاد کرد.و این آموزش شهروندی و آشنایی با آن به طور رسمی در برنامه درسی مدارس از سنین ۱۱ تا ۱۶ سالگی قرار گیرد موثر است. احساس شهروندی به خودی خود و به واسطه‌ی تجمع افراد در کنار یکدیگر ایجاد نمی‌شود، بلکه باید نهادهایی متکفل ایجاد این احساس باشند، مثل آموزش و پرورش، رسانه‌ها، شهرداری‌ها و شوراهای شهر، انتخابات و نهادهای مردمی. آنتونی گیدنز می‌گوید:" در واقع افراد برای اینکه به عنوان شهروند شناخته شوند نیازمند عضویت در نهادهای مدنی هستند. در این گونه نهادها، افراد می‌آموزند که تفاوت‌ها را بپذیرند، به حقوق دیگران احترام بگذارند، به منافع و علایق دیگران نیز بی اندیشند و همچنین اطاعت از قوانین و قواعد مشترک اجتماعی را تمرین کنند و در نهایت به نوعی رفتار مردم سالارانه گردن نهند."
\n\n
راهکارهای آموزش شهروندی
\n\n
1: باید آموزه های متنوع شهروندی را برای تمام سطوح شهروندی متناسب با نیازهای «اجتماعی- روانی- اقتصادی- سیاسی- دینی و ...» و به صورت رویکردها و برنامه ریزی‌های «بلند مدت- میان مدت و کوتاه مدت» اجرا کرد..
\n\n
2: با توجه به اینکه جامعه ایران از تنوع فرهنگی و قومی در زندگی اجتماعی و فرهنگی برخوردار است، باید آموزش‌های شهروندی را یک سازه فرهنگی و اجتماعی در نظر گرفت که متناسب با رویکردهای ارزشی، بومی و محلّی آن خرده فرهنگ شهروندی باشد.
\n\n
3: با توجه به تحولات «تکنولوژیکی- اجتماعی- سیاسی- فرهنگی و اقتصادی» که جامعه روبرو است باید آموزه های شهروندی را پدیده ای پویا و دگرگون متناسب با شرایط جهانی دانست و دائماً به تولید فرهنگی و اجتماعی این مؤلفه توجه و اهتمام خاص داشت.
\n\n
4: باید در برنامه ریزی‌های آموزشی شهروندی ابعاد «حقوقی- سیاسی- فرهنگی- اخلاقی» شهروندان برای رسیدن به یک تعریف جامع و کامل از شهروندی مدنظر قرار گیرد.
\n\n
5: آموزش‌های شهروندی باید در راستای "خلاقیت‌ها- ابتکارها- خودشکوفایی"شهروندان و رفع نیازهای پایدار و همه جانبه شهروندی صورت گیرد.
\n\n
6: طراحی و تألیف کتب درسی منحصرا مرتبط با حقوق شهروندی و تدریس آن به عنوان یک واحد درسی مستقل.
\n\n
7: چاپ روزنامه‌های محلّی با محوریت آموزشی شهروندی با مشارکت شهروندان محله.
\n\n
*مدرس دانشگاه
\n
